In het eerste deel bespreekt hij principiële zaken over de wijze waarop de kerk optreedt en is georganiseerd en in het tweede deel biedt hij artikelsgewijs een korte verklaring van de Dordtse Kerkorde (DKO). Het gaat om de oorspronkelijke editie, verbonden aan de grote vergadering van 1618-1619.

”Gereformeerd kerkrecht in kort bestek” is een welkome aanvulling op de beschikbare literatuur over kerkrecht en kerkorde. Veel van zulke korte verklaringen zijn nog steeds waardevol vanwege het veelal historische materiaal dat men er in aantreft. Dit materiaal vormt een handig middel om de bedoeling van sommige artikelen te begrijpen. Doelgroep van het boek is, zoals de schrijver opmerkt, voor een deel het verband van de Gereformeerde Gemeenten, en de met deze kerken direct verbonden organen. Maar ook andere kerkverbanden die de DKO hanteren kunnen er hun voordeel mee doen. De auteur bouwt voort op het materiaal dat ds. K. de Gier in verscheidene publicaties bijeenbracht. Hij blijft in deze lijn, maar heeft terdege kennisgenomen van de veranderingen die zich in later tijd op kerkjuridisch terrein hebben voorgedaan.

Het publieke recht van de overheid komt ook aan de orde. Ds. Silfhout wijst op de toenemende overheidsinvloed, die bedenkelijke vormen aanneemt. Hij wijst op de positie van de predikant ten opzichte van de kerkenraad: is er sprake van een arbeidsverhouding of is het een relatie die pas echt van kracht is wanneer het besef van een goddelijke roeping bij dienaar en gemeente aanwezig is? In wezen hebben kerken een eigen recht dat essentieel van een ander karakter is, omdat het om een recht van Christus en Zijn genade gaat.

Ds. Silfhout wijst op het feit dat er vaker dan ooit een burgerlijke rechter wordt ingeschakeld wanneer iemand zich in een kerkelijke rechtsgang bezwaard voelt. Het is noodzakelijk gebleken dat de kerken hun rechtsgang niet alleen verduidelijken, maar ook veilig weten te stellen. Een publicatie als deze brengt de zaken weer helder voor het voetlicht. De principes van het gereformeerde kerkrecht worden voornamelijk in het eerste deel uiteengezet. Van betekenis is de schets van de kerkelijke organisatie en die van de verschillende stelsels van kerkregering, de kerkelijke vergaderingen en de kerkelijke tucht. Een heldere gang van zaken in de procedure is beslist noodzakelijk. De aanwijzingen die in het eerste deel van het boek worden gegeven, zijn van grote betekenis.

In het tweede deel bespreekt ds. Silfhout de kerkordelijke artikelen. Het is opmerkelijk dat deze in de oorspronkelijke Dordtse tekst worden gegeven. Dit werkt op zichzelf de duidelijkheid niet in de hand. Men zou mogen verwachten dat artikelen die beslist tijdgebonden waren en dus louter van historisch belang (bijvoorbeeld wanneer het gaat over de verhouding tot de overheid, en de zogenaamde visitatio librorum of boekencensuur en dergelijke meer), niet meer zouden zijn weergegeven. Ze bieden ds. Silfout weliswaar gelegenheid om een historische toelichting te geven, en daaraan ook actualiserende opmerkingen toe te voegen, maar ze passen als het erop aankomt niet zozeer in een kerkelijk document dat vandaag het leven van de gemeente van Christus wil structureren naar Schrift en belijdenis.

Laat het echter duidelijk zijn dat deze opmerking geen afbreuk wil doen aan de grote waardering die het werk van de kerkrechtspecialist in de Gereformeerde Gemeenten verdient. Men kan het boek zien als een bijdrage tot een beter begrip van de kerkorde. Het kan in ieder geval veel onbegrip wegnemen. In feite wil immers de ordening van de kerk niets anders zijn dan een middel om de doorgang van het Woord van God in de gemeente vrij te houden van menselijke heerschappij en derhalve de gemeente van Christus in haar zuiverheid en kracht te bewaren.

Gereformeerd kerkrecht in kort bestek. Toelichting op de Dordtse Kerkorde, ds. W. Silfhout; uitg. Den Hertog, Houten, 2010; ISBN 978 90 331 2341 2; 313 blz.; € 32,15.