Minister van Financiën George Osborne verdedigde de maatregel als „de minst schadelijke” manier om het overheidstekort aan te pakken. Alternatieven zoals een verhoging van de inkomstenbelasting of van de premies voor de zorgverzekering zouden volgens hem moeilijker te dragen zijn voor armere mensen.

De in juni vorig jaar aangekondigde maatregel moet jaarlijks circa 13 miljard pond (15 miljard euro) extra in de Britse staatskas brengen. Die extra opbrengsten moeten helpen het overheidstekort van meer dan 10 procent van het bruto binnenlands product (bbp) terug te dringen.

Marktonderzoekers verwachten dat de maatregel de Britse winkeliers in het eerste kwartaal van dit jaar ruim 2 miljard pond aan omzet zal kosten. Volgens Osborne kweekt de hogere btw echter het vertrouwen dat het tekort werkelijk wordt aangepakt, waardoor er op langere termijn meer nieuwe banen ontstaan.

Oppositiepartij Labour bestempelde de stap als „de verkeerde belasting op het verkeerde moment”. Volgens financieel woordvoerder Alan Johnson helpt de hogere btw de economie en de arbeidsmarkt niet vooruit en worden de armsten het meest getroffen door de hogere prijzen.

Het is de tweede keer in een jaar tijd dat de btw in Groot-Brittannië omhooggaat. Begin vorig jaar werd het tarief weer teruggezet op het oude niveau van 17,5 procent, nadat de Labourregering van premier Gordon Brown de omzetbelasting een jaar eerder tijdelijk had verlaagd tot 15 procent. Die stap was bedoeld om de economie, die op dat moment in een diepe recessie zat, aan te jagen.