De kerk in West-Europa staat er in zijn geheel niet zo rooskleurig voor, zo blijkt uit het onlangs verschenen boek ”Operation World”, dat ontwikkelingen en trends in het wereldwijde christendom beschrijft. Veel christenen hebben het gevecht tegen de secularisatie verloren. Geloven lijkt niet meer relevant, en wie dat toch doet, houdt zijn overtuiging het liefst achter de voordeur.

Een paar cijfers. Op het hoogtepunt, in 1970, telde West- Europa bijna 147 miljoen christenen. In het jaar 2000 waren dat er 135 miljoen en hun aantal zal naar verwachting afnemen tot 110 miljoen in 2100. Het percentage christenen daalde van bijna 99 in 1910 naar 71 in 2010. En daarvan ziet een nog veel kleiner deel regelmatig een kerk vanbinnen.

Schokkend

Maar er is meer aan de hand. De Rooms-Katholieke Kerk heeft het met name in West-Europa moeilijk, mede door alle schandalen rond seksueel misbruik door geestelijken.

In veel protestantse kerken werkt de liberale theologie onverminderd door. Dat leidt volgens de schrijvers van ”Operation World” niet alleen tot „morele verwarring” maar ook tot het loslaten van het gezag van de Bijbel. In West-Europa is de kwaliteit van het onderwijs hoog en de invloed van de Schrift op de samenleving groot, maar het is „schokkend” hoe het Bijbels analfabetisme gemeengoed is geworden, ook onder evangelicale christenen.

Hoop

Toch zijn er tekenen van hoop voor de kerk in West-Europa. Ze beschikt over een rijke reformatorische, piëtistische en puriteinse traditie en christenen zouden er goed aan doen die opnieuw te ontdekken.

De samenleving reageert vaak cynisch op evangelicale christenen, die geloven dat Jezus Christus de enige Weg tot behoud is. De kerk maakt geen goede reclame met verdeeldheid en hypocrisie. Nodig zijn, aldus ”Operation World”, heiligheid, nederigheid, transparantie, authenticiteit en harmonie tussen verschillende generaties en rassen. „Als christenen dat tentoonspreiden, zullen ze ontdekken dat ze meer begrip en gezag zullen krijgen – en waarschijnlijk ook meer vervolging.”

In Groot-Brittannië lijken de kerken inmiddels langzaam uit het dal te klimmen. Het Britse onderzoeksbureau Christian Research publiceerde deze week een rapport waaruit blijkt dat het aantal kerkgangers groeit. In de Rooms-Katholieke Kerk nemen steeds meer mensen –vooral Poolse immigranten– deel aan de mis. Het aantal bezoekers van baptistengemeenten steeg van 148.835 per week in 2002 tot 153.714 in 2008. Pinksterkerken zagen in deze periode het aantal bezoekers toenemen tot meer dan 300.000, een groei van zo’n 50 procent.

Eerdere studies van Christian Research lieten een gestadige afname van het aantal anglicaanse congregaties zien, een trend die ertoe zou leiden dat in 2030 een op de vijf kerkgebouwen overbodig zou zijn. De werkelijkheid bleek anders. Het totaalaantal congregaties steeg tussen 2007 en 2008 licht van 18.198 tot 18.208 – de eerste toename in tien jaar tijd. Hoewel het aantal kerkgangers iets daalde, nam het ledental van de Kerk van Engeland in deze periode toe van 1.173.100 tot 1.179.100. Benita Hewitt, directeur van Christian Research, spreekt over bemoedigende cijfers. „Jarenlang nam het aantal kerkgangers af en velen predikten de dood van de kerk, maar de dingen zijn de afgelopen jaren veranderd.”

Dit is het tweede deel in een elfdelige serie over christen-zijn wereldwijd. Aanleiding is de verschijning van het handboek “Operation World”, dat trends in het wereldwijde christendom beschrijft. Volgende week donderdag deel 3: Oost-Europa.