Eten is zo veel meer dan alleen maagvulling, stelt Boon. „Het is gezelligheid, zorgen voor, delen, samenzijn, het is passie.”

De kookliefhebster merkte dat mensen die hun reuk, en daarmee ook grotendeels hun smaak, hebben verloren meestal geen plezier meer beleven aan eten. „Met mijn kookboek wil ik duidelijk maken dat het ook anders kan, al kun je twee van de vijf zintuigen niet gebruiken.”

Boon kan zich nauwelijks voorstellen wat het is om te ruiken. Ze verloor dat vermogen al op vierjarige leeftijd door een infectie na het knippen van haar keel- en neusamandelen. De meeste mensen krijgen pas op latere leeftijd met dit probleem te maken. Door een val op het hoofd, medicijngebruik, kankertherapie of ouderdom. „Het is dan alsof het licht uitgaat.”

Hoeveel Nederlanders niet kunnen ruiken, is moeilijk te zeggen. Artsen registreren het namelijk niet. De schattingen lopen uiteen van 300.000 tot 600.000 personen.

Maar Boon schreef haar kookboek nadrukkelijk ook voor mensen die wél kunnen ruiken en proeven. Wie haar gerechten eet, is daarvan zo overtuigd.

Maar al snel rijst dan de vraag: hoe ervaart Joke Boon het eten eigenlijk zelf, als ze de geur en de smaak niet beleeft? Boon: „Bewust prikkel ik de zintuigen die ik wel kan gebruiken. Ik werk veel met stoffen die een tinteling in de mond geven, zoals gember en munt. De structuur van het eten is voor mij belangrijk: korrelig of juist romig. En ik eet heel erg met mijn ogen. Ik realiseer me dat ik veel oranje gerechten in mijn repertoire heb. Die kleur geeft mij een warm en zonnig gevoel. Van zo’n bord soep moet je wel vrolijk worden.”

Een bijzondere ontdekking voor Boon was een eetbaar Chinees bloemknopje, de sechuan button. Wie zo’n bloemhoofdje in zijn geheel eet, ervaart een ware explosie van tinteling in de mond die bijna de tranen in de ogen doet springen. Het gevoel blijft bovendien lang hangen. „Wat er gebeurt is heel bijzonder. Toen ik voor het eerst een tomaat at na de sechuan button, smaakte deze zoals ik hem nog nooit had geproefd.”

In een gerecht zorgt het bloemknopje voor een veel zwakkere, aangename prikkeling. „Hij verhoogt het hele mondgevoel, zet alle smaaksensoren open. Voor mij is het de kers op de slagroom.”

De sechuan button gaat dan ook door menig gerecht in haar kookboek ”Smaakvol en gezond eten met al je zintuigen”. Boon: „Ik ben grootverbruiker, kun je wel zeggen. Het mooie is dat er geen gewenning optreedt; de sensatie wordt niet minder na verloop van tijd.” Groentezaken hebben de bloemhoofdjes meestal niet in het assortiment, maar iedereen kan ze aanschaffen via bestelvers.nl (onder groente, cressen).

Het prikkelende bloempje laat zich niet in elk gerecht verwerken. Olie maakt het effect ongedaan. De combinatie met roomkaas van Philadelphia kan weer wel, ontdekte Boon. „Ik experimenteer steeds met welke ingrediënten het wel samengaat en met welke niet.”

Stoofschotel met sechuan button

Hoofdgerecht voor 4 personen

400-500 g runderriblappen (met een randje vet)

zout en peper

1 el bloem

50 g boter

2 rode uien, gesnipperd

1 sjalot gesnipperd

3 tenen knoflook, in plakjes

1 rode peper zonder zaad en zaadlijsten, fijngesneden

2 kleine blikjes tomatenpuree

2 tl pimentón of zoet paprikapoeder

2 schijfjes gemberwortel van elk 1 cm dik

1 bouillonblokje (vlees of groente)

5 sechuan buttons, fijngehakt zonder de groene steelaanzet (verkrijgbaar via bestelvers.nl)

2 laurierblaadjes

2 winterwortelen, ongeveer 200 g

4 aardappelen, ongeveer 350 g

250 g zoete aardappelen

1 glas rode wijn (goede)

1 dikke plak ontbijtkoek

1 bos platte peterselie (verkrijgbaar op bestelvers.nl en in Turkse en Marokkaanse winkels)

Bereiding

Snijd het vlees in dobbelstenen en bestrooi met zout, peper en bloem. Hussel goed door zodat al het vlees met een laagje bloem is bedekt.

Verwarm de boter in een grote braadpan en fruit beide uisoorten, knoflook en peper zachtjes gedurende 5 minuten. Voeg dan in gedeelten het vlees toe en bak rondom bruin. Doe de tomatenpuree erbij en bak even mee om het zuur te laten verdwijnen.

Voeg dan het pimentón, de gemberwortel, het bouillonblokje, de sechuan button, de laurier, de wortel, de aardappel en de zoete aardappel in blokjes toe. Doe de rode wijn erbij en zo veel kokend water dat alles min of meer onderstaat. Verbrokkel de ontbijtkoek erboven, roer nogmaals door en zet op een sudderplaatje. Laat minstens vier uur, maar liever langer (tot acht uur) sudderen. Roer af en toe om.

Schep in een mooi, diep bord, garneer royaal met fijngeknipte peterselie en geef er Turks brood bij om de saus op te dippen.

Wortelsoep met kokos

Voor- of lunchgerecht voor twee personen.

2 sjalotten, fijngehakt

olijfolie

1 kleine aardappel, geschild en in kleine blokjes

1 tl geraspte gemberwortel

1/2 tl gemalen koriander of ketoembar

1/2 tl gemalen komijn of djinten

400 g winterwortel, in dunne plakjes

2 groentebouillontabletten

100 ml dikke kokosmelk

2 el fijngesneden platte peterselie

versgemalen peper

200 g gerookte kipfilet aan een stukje

groen van 1 lente-ui

Bereiding

Bak de sjalotjes zachtjes glazig in wat olie, voeg aardappel, gember, koriander en komijn toe. Bak deze zachtjes mee. Doe vervolgens de in plakjes gesneden wortel erbij en bak al omscheppend gedurende 2 minuten. Voeg zo veel water toe dat alles onderstaat en laat een halfuurtje zachtjes koken.

Pureer de soep in gedeelten en voeg de bouillontabletten toe. De soep moet dik gebonden zijn, dus doe er eventueel wat extra water bij. Breng aan de kook en laat de bouillon helemaal oplossen. Voeg kokosmelk en peterselie toe en maak af met wat versgemalen peper.

Snijd de kipfilet in waaiervormige plakjes. Knip het groen van de lente-ui in dunne ringetjes.

Schep de soep in diepe borden en leg een waaiertje kipfilet in het midden. Bestrooi met de ringetjes lente-ui.

Mede n.a.v. ”Smaakvol en gezond eten met al je zintuigen”, door Joke Boon; uitg. Inmerc, Utrecht, 2010; ISBN 978 90 215 4896 8; 224 blz.; € 24,95.