Daarmee komt een voorlopig einde aan de zogenoemde Freule-zaak, die de gemeente 10,5 miljoen euro heeft gekost. De stichting van de inmiddels overleden weldoenster Lauta van Aysma wilde in de jaren tachtig 73 flats bouwen voor ouderen.

Om het geld voor het project te kunnen lenen, vroeg de stichting de gemeente Veenendaal om borg te staan. In het najaar van 2002 bleek dat de stichting niet langer aan haar hypothecaire verplichtingen kon voldoen. Daarna eiste de bank de borg van 10,5 miljoen euro op.

Uit een eerste onderzoek bleek dat de stichting niet kon uitleggen waar haar vermogen was gebleven. Naar alle waarschijnlijkheid is het geld geïnvesteerd in een project in de Verenigde Staten.

Daarop begon een raadscommissie een onderzoek naar de handel en wandel van de gemeente. Het instellen van het onderzoek was voor wethouder A. de Graaf reden om begin dit jaar op te stappen.

Begin deze maand oordeelde de commissie dat het college onzorgvuldig, ondoelmatig en onrechtmatig had gehandeld in de Freule-zaak. Desondanks bleven de coalitiepartijen CDA, GroenLinks, ChristenUnie en PvdA, die de kwalificatie onderschreven, het vertrouwen in de eigen wethouders houden.

Wethouder H. Roor (GroenLinks) opende de discussie vrij emotieloos door namens het college te stellen dat het onderzoek „waardevol” is geweest en dat het college zich verantwoordelijk voelt voor wat er mis is gegaan.

De PvdA verklaarde dat het aftreden van wethouder De Graaf terecht was. „Als je alles overziet, dan heeft De Graaf een juiste conclusie getrokken”, aldus F. Beckerman. Hij vond het onbegrijpelijk dat leden van het stichtingsbestuur van de kerk nog steeds in functie zijn.

D66 meende echter dat niet alleen De Graaf had moeten opstappen. „De reactie van het college heeft ons met stomheid geslagen. Dat er geen consequenties worden getrokken, is onvoorstelbaar. Het college bagatelliseert de zaak en durft geen politieke verantwoordelijkheid te nemen”, zei J. Pilon. Hij kreeg voor zijn reactie een daverend applaus van het publiek.

Ook de VVD vond dat het college wel meer berouw mocht tonen. „Zondebok De Graaf is vertrokken en de problemen lijken verdwenen”, aldus C. Lochtenberg. Hij zei evenmin te begrijpen waarom nog niets bekend is over de verdwenen 10 miljoen euro.

SGP’er R. Bisschop verweet het college de schuld te veel bij de raad te willen leggen. Volgens hem heerst er een „excuus- en pluchecultuur” onder de wethouders.

VVD, SGP en D66 dienden een motie van wantrouwen in tegen het zittende college. Die werd echter verworpen door een meerderheid van CDA, ChristenUnie, PvdA en GroenLinks.

Het college presenteert begin juli een plan van aanpak om dergelijke problemen in de toekomst te voorkomen en om de gevolgen van de Freulezaak te beperken.