CAÏRO – Al jaren is de 42-jarige Saudische chirurg alleenstaand, tegen haar zin welteverstaan. Haar vader wijst elk huwelijksvoorstel af en haar riante salaris wordt rechtstreeks naar zijn bankrekening overgemaakt.

De chirurg in de voor moslims heilige stad Medina weet dat haar vader, tegelijk haar mannelijke voogd, de islamitische wetgeving schendt door haar gedwongen single te houden – een praktijk die ”adhl” genoemd wordt. Daarom is ze een rechtszaak tegen hem begonnen, vooralsnog met weinig succes.

Adhl toont de vele problemen waar alleenstaande vrouwen in Saudi-Arabië mee te maken hebben. Maar wat verandert is dat steeds meer vrouwen hun zaak onder de aandacht van de media en de rechter brengen. Tientallen vrouwen hebben hun voogden vanwege adhl voor de rechter gedaagd en een van hen is zelfs een Facebookpagina gestart voor slachtoffers ervan.

„Een Saudische vrouw kan niet eens een telefoon kopen zonder toestemming van de voogd”, zegt de feministe Wajeha al-Hawaidar, die van de Saudische televisie is verbannen vanwege haar duidelijke steun voor de verbetering van vrouwenrechten. „Deze wet behandelt vrouwen als kinderen die niet voor zichzelf kunnen zorgen en geeft tegelijkertijd alle macht aan de mannen."

Uit een onlangs verschenen bericht in de Pan-Arabische krant Al-Hayat bleek dat de Nationale Commissie voor Mensenrechten dit jaar dertig zaken van adhl ontving, dat is vrijwel zeker slechts een fractie van de daadwerkelijke gevallen. De Facebookgroep genaamd ”Genoeg adhl”, opgezet door een hoogleraar en een adhl-slachtoffer, schat het aantal gevallen op ongeveer 800.000. De groep telt 421 leden en richt zich met name op zwaardere straffen voor mannen die hun voogdijschap misbruiken.

Ongeveer 4 miljoen vrouwen boven de 20 zijn niet getrouwd in het land van 24,6 miljoen mensen. Na hun twintigste worden vrouwen binnen de Saudische gemeenschap al snel beschouwd als te oud om te trouwen, zegt Sohila Zein al-Abdydeen, vooraanstaand lid van de Nationale Commissie voor de Mensenrechten.

Vaders noemen verschillende redenen voor adhl: soms behoort de gegadigde niet tot dezelfde stam of is zijn stam niet belangrijk genoeg. In andere gevallen willen de vaders de toelage behouden die alleenstaande vrouwen uit arme gezinnen van de regering krijgen, of kunnen ze zich geen bruidsschat veroorloven.

In Saudi-Arabië mogen vrouwen niet reizen, naar het ziekenhuis gaan of alleen leven zonder een ”mahram”, een voogd. Mannen mogen vrouwen die niet gehoorzamen slaan, met de aantekening dat ze geen blauw oog oplopen, een arm breken of er littekens op het lichaam aan overhouden.

Op de meeste Saudische scholen leren jongens hoe ze hun voogdijrechten moeten gebruiken. „Wees maar gerust jaloers, sla haar op haar handen, bescherm haar en zorg ervoor dat je boven haar staat”, staat te lezen in tal van lesboeken.