Van die laatste variant was gisteren sprake. In dagblad De Pers bevestigde Bolkestein wat schrijver Manfred Gerstenberg over hem optekent in zijn onlangs verschenen boek over het Jodendom in Nederland, getiteld ”Het verval”. Gerstenberg schrijft: „Frits Bolkestein zei me eens dat joden zich moeten realiseren dat er voor hen in Nederland geen toekomst is, en dat ze het beste hun kinderen kunnen aanraden naar Amerika of Israël te emigreren.”

Nadat De Pers gisteren opende met: ”Bolkestein: Joden, emigreer!”, viel half Nederland over de VVD’er heen. Van links tot rechts spraken politici schande over wat men zag als een ondoordachte, emotionele oproep aan Nederlandse Joden. Volgens PVV-leider Wilders moeten niet de Joden maar de antisemitische Marokkanen emigreren, en volgens GL-leider Halsema is Bolkestein „kierewiet” geworden.

Om minstens twee redenen valt de ophef over Bolkesteins uitspraken curieus te noemen. In de eerste plaats omdat de VVD’er in het boek van Gerstenberg niets nieuws zegt. In 2008 sprak hij in het boek ”Israël en ik” woorden van gelijke strekking.

In de tweede plaats is zijn uitspraak feitelijk geheel juist. Of is het soms normaal dat orthodoxe Joden in Nederland grote geldbedragen moeten ophoesten voor permanente beveiliging van hun scholen en synagogen? En zijn het soms geen harde feiten dat het geweld tegen synagogen gestegen is van vier incidenten in 2008 tot veertien in 2009? En is het soms onjuist getaxeerd dat er nog weinig schot zit in de werkelijke integratie van veel Marokkaanse allochtonen, en dat velen van hen Joden nog altijd zien als een minder soort mensen? En is het niet gewoon een kwestie van realisme om in te schatten dat het antisemitisme, ook gezien het voortduren van alle spanningen in het Midden-Oosten, voorlopig niet minder zal worden?

De conclusie kan daarom niet anders luiden dan dat Bolkesteins uitlatingen zo veel reactie oproepen, niet omdat de VVD’er „kierewiet” is geworden, maar omdat ze een ongemakkelijke waarheid weergeven. Natuurlijk is de eigenlijke strekking ervan niet: Joden, verlaat alsjeblieft ons land. De werkelijke boodschap is dat we het probleem van de non-integratie nog altijd niet moeten onderschatten.

En het enige juiste antwoord op de ‘oproep’ van Bolkestein is alles te doen wat in ons vermogen ligt om werkelijke integratie van moslims te bevorderen en antisemitisme tegen te gaan. Het meest onvruchtbare antwoord is de uitspraak van de VVD’er, die eerder als koel-analytisch dan als emotioneel bestempeld moet worden, belachelijk te maken of, zoals het Centrum Informatie en Documentatie Marokko (CIDM) deed, te typeren als de „zoveelste generaliserende belediging aan het adres van Marokkaanse Nederlanders.”