Het probleem is bekend. Denk je verkeersopstoppingen te ontwijken door na de spits te vertrekken, sta je door een aanrijding alsnog in een kilometerslange file. Het verschijnsel doet zich ongeveer 2000 keer per jaar voor, zo heeft Maaike Snelder (30), werkzaam bij TNO, berekend. Vandaag is ze –na vijf jaar onderzoek– aan de TU Delft gepromoveerd.

Pakweg 25 tot 30 procent van alle files wordt veroorzaakt door aanrijdingen. Veel van dit fileleed is relatief eenvoudig op te lossen, zegt Snelder. „Doen we niets, dan lopen de kosten door reistijdverlies op tot 4 miljard euro in 2030-2040.”

Welke maatregelen stelt u voor?

„Nederland moet het mobiliteitssysteem minder kwetsbaar maken voor aanrijdingen door het wegennetwerk slimmer te ontwerpen. Wegen op stedelijk niveau moeten beter op elkaar aansluiten om files op de snelweg op te vangen.”

Kost waarschijnlijk allemaal veel geld.

„Alle investeringen aan infrastructuur kosten veel geld. De echte kosten zijn pas uit te rekenen als de uitvoering aan de orde is. Maar uit een eerste inschatting blijkt dat de baten twee keer zo hoog kunnen zijn als de kosten.”

Wat levert het op?

„In de regio Rotterdam-Den Haag blijkt een betere aansluiting van provinciale wegen tot 30 procent minder reistijdverlies te leiden. Daarvoor moeten kleine stukjes wegen en snelwegen worden aangelegd en van een stuk snelweg een provinciale weg gemaakt. Veel wegen liggen er echter al, maar de samenhang ontbreekt.”

Duurt het niet jaren voordat dergelijke ingrepen zijn gerealiseerd?

„Valt mee. Sommige ingrepen zijn heel eenvoudig uit te voeren. Soms kun je het verkeer na een aanrijding eenvoudig laten doorrijden door paaltjes van een afgesloten weg even te verwijderen. Sommige files kun je reguleren door aanleg van een extra stuk weg, waardoor de auto’s in een file niet achter elkaar, maar naast elkaar staan.”

Werken de voorgestelde aanpassingen ook in de spits?

„Mijn onderzoek richt zich op alle verstoringen van het wegennet, maar met de nadruk op incidenten, omdat je daar het meest aan kunt doen. Aan files door een sneeuwbui kun je weinig veranderen. De maatregelen pakken voor de dagelijkse files minder fors uit.”

Het beleid was er juist decennia op gericht snelweggebruik te stimuleren door provinciale wegen onaantrekkelijk te maken.

„Inderdaad, daarom is een beleidswijziging nodig. We moeten ook naar het provinciale en plaatselijke wegennet kijken om reistijdverlies te beperken. Daar is echter vaak een politieke keus voor nodig.”

Is er nooit eerder iemand op het idee gekomen om provinciale wegen beter te koppelen?

„Jawel, maar dan blijft het altijd bij losse kreten zonder onderzoek. Dat kun je niet een-twee-drie uit je mouw schudden. Nu is voor het eerst uitgerekend wat er allemaal bij komt kijken om de rol van het onderliggende netwerk te vergroten. Ik heb bovendien een model ontwikkeld, waarmee we ongelukken kunnen simuleren en berekenen wat de gevolgen zijn op de verkeersstromen.”

Zijn de maatregelen overal toe te passen?

„Nee, elke regio is anders. Op een knooppunt als Utrecht met veel doorgaand verkeer zijn andere maatregelen nodig dan in Den Haag met meer plaatselijk verkeer. In Utrecht moet de nadruk blijven liggen op snelwegen. Per locatie zijn toegespitste maatregelen nodig.”