De IJsseldelta, met historische steden als Kampen, Hasselt, Zwartsluis en Zwolle, kent een eeuwenlange verbondenheid met het water. Maar oude schepen zijn amper aanwezig. Na de herbouw van de Kamper kogge in de jaren negentig bleef het lang stil.

De laatste jaren werden echter vele historische projecten aangekondigd. Het meest ambitieus is het plan voor de herbouw van een zestiende-eeuws beurtschip waarvan de resten in 1980 uit de Flevolandse zeeklei zijn opgetakeld. De kiel zou in september 2009 in Kampen worden gelegd, waarna het schip in Zwolle op een nog te realiseren historische werf zou worden afgebouwd. Kosten van de naar schatting vijf jaar durende bouw: 2,8 miljoen euro.

De stichting Historisch Maritiem IJsselVecht-Delta hult zich echter al lange tijd in stilzwijgen. Secretaris en initiatiefnemer R. Selles bevestigt noch ontkent geruchten dat de bouw met vijf jaar is opgeschort omdat sponsoren, met name in de bouwwereld, zelf de tering naar de nering moeten zetten. De stichting wil binnenkort, na overleg met het bestuur, wel naar buiten treden. Het ziet er echter naar uit dat het plan op de lange baan wordt geschoven. „Gezien de recessie is het momenteel moeilijk om aan geld te komen”, zegt Selles.

Tot die conclusie was het Deltion College in Zwolle graag gekomen voordat de school in maart 2009 een Volendamse botter aanschafte om te restaureren. De VD95 werd een jaar later al bij gebrek aan financiers van de hand gedaan.

Volgens R. van Hasselt, projectleider van het twee jaar geleden gelanceerde Platform IJsseldelta Maritiem, neemt onder het publiek de aandacht voor het roerend erfgoed momenteel een hoge vlucht. „Maar overheden moeten daar echter nog aan wennen.”

Hij noemt als voorbeeld het ligplaatsenbeleid van menige gemeente. „Dat is gericht op uitsterven: voor elk woonschip dat vertrekt, komt er geen voor terug.”

Wat deze regio mist, is een museumhaven, stelt Van Hasselt. „De Thorbeckegracht in Zwolle zou een schitterende museumhaven kunnen zijn waar alleen historische vaartuigen mogen liggen. De haven wordt er mooier van, evenals het aanzicht vanaf de huizen. Dat maakt de huizen meer waard en de stad levendiger.” Toch is er in de IJsseldelta niet iets dergelijks te vinden. „Maritiem erfgoed is in deze regio nog een ondergeschoven kindje, maar juist hier is dit erg belangrijk. Historisch erfgoed maakt de regio aantrekkelijker om er te wonen.”

Hasselt lijkt een positieve uitzondering. Een plan van de stichting Hassailt om voorzieningen te maken voor historische schepen lijkt voorzichtige steun te krijgen van de gemeente.

Het college van B en W van de gemeente Zwartewaterland maakte althans deze maand bekend van het terrein rond de kalkovens een culturele omgeving te willen maken met plaats voor een historisch, niet-bewoond, schip. Volgens A. te Velde van de stichting is een dergelijk vaartuig alleen bewoond te betalen. „Er is ook hier aandacht voor de maritieme geschiedenis, maar de durf om iets toe te staan, lijkt afwezig.”