Wat is er aan de hand?

„Dit incident gaat eigenlijk terug op het zinken van een Zuid-Koreaans marineschip eind maart, volgens Seoul door een Noord-Koreaanse torpedo. Sindsdien heeft Zuid-Korea een aantal militaire oefeningen gehouden, deels met de Verenigde Staten, die steeds dichter bij Noord-Korea kwamen. Pyongyang werd zenuwachtig en zag de buitenwereld op zich afkomen. De zenuwen staan gespannen. Dinsdag hield Zuid-Korea een schietoefening op een eiland bij de grens. Noord-Korea zag dat als een provocatie. Normaal reageren ze alleen verbaal, maar nu hebben ze kennelijk de daad bij het woord gevoegd.”

Is dit eenmalig, of staan we aan de vooravond van een groot conflict?

„Het lijkt eenmalig te zijn. Na ongeveer een uur hield het schieten op, het incident op het terrein is al afgesloten. Het incident blijft een incident, dit zal afkoelen zonder dat men moet blazen.”

Waarom gebeurt dit nu?

„Wat Noord-Korea doet, lijkt willekeurig, tot de stukjes van de puzzel in elkaar vallen. Dan blijkt het minder absurd te zijn dan het op het eerste gezicht lijkt. Noord-Korea maakt zich klaar voor een nieuw zeslandenoverleg met de Verenigde Staten, Rusland, China, Zuid-Korea en Japan. Ze willen die gesprekken voeren vanuit een positie van sterkte. Daarom hebben ze onlangs een nieuwe nucleaire installatie laten zien aan Amerikaanse bezoekers. Ze stellen zich hard op. Dat kan ook te maken hebben met een besef in Noord-Korea dat ze de militaire machtsstrijd met het Zuiden aan het verliezen zijn. Het land wordt een keizer zonder kleren, daarom moet het regime steeds agressiever uit de hoek komen om aandacht te krijgen.”

De regering van Zuid-Korea is in een spoedzitting bijeengekomen. Wat kunnen Seoul en de buitenwereld doen?

„Weinig. Er zijn twee mogelijkheden. Zuid-Korea zou de situatie militair kunnen laten escaleren, maar dat is afgewezen door president Lee Myung-bak. Niemand stuurt aan op een conflict. China bijvoorbeeld zal er alles doen om dat te voorkomen. Achter de schermen zal Peking druk uitoefenen op Noord- en Zuid-Korea om dit niet op het spits te drijven. De enige mogelijkheid op de lange termijn is diplomatie. Het krachtdadige signaal van Zuid-Korea zou bijvoorbeeld een verzoek aan de Veiligheidsraad kunnen zijn om dit incident te veroordelen.”

Wat zou er uit die diplomatieke gesprekken moeten voortkomen?

„Zo ver zijn we nog lang niet. Het onderhandelingsproces moet eerst opnieuw worden opgestart. Het belangrijkste is dat de landen hun kortetermijnfrustraties niet laten prevaleren boven langetermijndoelen.”