De constructie van ’s werelds grootste waterkrachtcentrale zal pas in 2009 volledig zijn afgerond, maar vanaf 1 juni zal het eerste deel van het reservoir achter de dam in de Yangtze-rivier gaan vollopen. In totaal moeten 1,2 miljoen mensen verkassen, waarmee dit het grootste project voor herhuisvesting ter wereld is.

Het stuwmeer dat uiteindelijk zal ontstaan, is meer dan 630 kilometer lang, 1100 meter breed en zo’n 175 meter diep. Op 15 juni moet volgens plan het water achter de dam al 135 meter hoog staan. Circa 700.000 mensen zijn al weggehaald uit het gebied dat ten prooi zal vallen aan het water. Nog eens ongeveer 324.000 Chinezen moeten de komende drie jaar verkassen. In totaal verdwijnen dertien steden en 1500 dorpen.

Het verzonken land achter de dam is een gruwel in de ogen van archeologen. Zij hadden tot 1 mei de tijd om hun werk af te ronden. Met het rijzende water zullen ook meer dan duizend nimmer bestudeerde archeologische vindplaatsen voorgoed in de vergetelheid raken, zo klagen ze. Archeoloog Luo Erhu zei kortgeleden in de Far Eastern Economic Review: „De regio rond de dam is een centrum van de geschiedenis van het oude China. Een deel van ons culturele erfgoed zal onderlopen. Dat zal het moeilijk maken om te achterhalen waar we precies vandaan komen.”

De Chinese regering stelde in 1994 een team samen dat als taak kreeg de schade aan het culturele erfgoed zo klein mogelijk te houden. De wetenschappers zijn echter nog lang niet klaar met hun werk. Tientallen monumenten en historische artefacten zijn al wel weggehaald, verplaatst of ”waterproof” gemaakt door er bijvoorbeeld kunstmatige eilanden te maken. Onder meer de Zhang Fei-tempel uit de Song-dynastie (960-1279) is afgebroken en 30 kilometer verderop weer in elkaar gezet.

Peking hoopt dat de toeristen naar de regio blijven komen, ook als het enorme stuwmeer er ligt. De Chinese overheid zal enkele nieuwe musea in de regio openen, waar onder meer geredde historische resten te zien zullen zijn. Het adembenemende natuurschoon van de rivier bij de wereldberoemde drie kloven zal evenwel voorgoed verdwijnen, zo zeggen milieubeschermers.

Toeristen die deze maand nog net van de schoonheid van de rivier wilden genieten, hadden bovendien pech. Door de SARS-epidemie hebben vele duizenden toeristen de kans misgelopen om de rivier op dit stuk nog in zijn oorspronkelijke glorie te aanschouwen. Volgens de Chinese overheid blijft de charme van de „adembenemende drie kloven” echter bestaan, omdat het water in het toeristische deel maar enkele meters zal stijgen.

De 181 meter hoge dam zal uiteindelijk meer dan 24 miljard dollar kosten. Behalve voor de stroomvoorziening is de dam ook bedoeld om overstromingen te voorkomen en om de scheepvaart te verbeteren. De elektriciteit die de waterkrachtcentrale zal genereren, moet genoeg zijn om eentiende van de Chinese behoefte aan stroom te dekken.