Niet praten maar doen. Deze leus klinkt veel orthodoxe christenen goed in de oren. Het arbeidsethos is hoog en het ziekteverzuim doorgaans laag. Men is betrouwbaar en gezagsgetrouw. Regels dienen een doel en moeten nageleefd worden, maar regels zijn geen doel op zich. Aan een nodeloze vergadercultuur hebben we een hekel. Zo geven we onszelf graag een klopje op de schouder en ook door anderen wordt deze houding gewaardeerd.

Niet praten maar doen. Met dat imago probeert het nieuwe kabinet zich te profileren. Zelfs oud-premier Lubbers zei recent dat hij zich herkende in het elan waarmee de ploeg-Rutte van start gaat.

Toch is er iets geks aan de hand met deze minderheidscoalitie. Zowel de VVD als het CDA baseert zich op een ideologie van waaruit zij ons land willen inrichten. Het zijn, in die zin, principepartijen. Niet dat die principes niet onderhandelbaar zijn, maar het zijn wel ideologische uitgangspunten.

Bij de PVV is dat veel minder duidelijk. Een echte one-issuepartij is het niet, maar veel van de uitgangspunten van deze partij worden ingegeven doordat men ”ergens tegen is”. Men is tegen toename van het aantal moslims, tegen geweld en tegen nog wat andere dingen. Dankzij het feit dat deze onderwerpen het goed doen aan de borreltafel en inspelen op breed gedragen gevoelens in de maatschappij, is het mogelijk om veel zetels te winnen en een invloedrijke positie aan het Binnenhof te hebben, zij het zonder regeerverantwoordelijkheid.

Natuurlijk moet je dan ook wel ergens vóór zijn. Dat probleem is eenvoudig op te lossen door de onderwerpen waar je tegen bent om te zetten in het tegengestelde onderwerp, waar je dan natuurlijk voor bent. Je bent dan voor de vermindering van het aantal moslims en voor de afschaffing van geweld. Natuurlijk een simplificatie, maar toch wel een duidelijke indicatie dat er geen sprake is van een ideologie. Naar mijn mening is er dan vooral sprake van opportunisme. De interne problemen van de PVV onderstrepen dat.

Nu weer terug naar ons eigen volksdeeltje. Wij rekenen onszelf graag bij hen die ”niet praten maar doen”. Ik vraag mij soms af in hoeverre dit echt gemeend is. Natuurlijk hebben we over arbeidsethos en wat dies meer zij niet te klagen, maar ondertussen rijzen interne discussies de pan uit. Als we het over identiteit hebben worden allerlei zaken genoemd waar we tegen zijn, ook over het doen en laten, of denken, van anderen. Op het terrein van de ethiek, vragen rond levensbegin en levenseinde, seksualiteit en ook de politiek is genoeg te doen. Er is veel gedachtegoed waar we inderdaad tegen moeten zijn. Intern nemen we elkaar de maat over kledingregels, uiterlijke zaken, een Herziene Statenvertaling, lidmaatschap van vrouwen van een politieke partij en andere zaken. Op zich niet direct verkeerd, als het gaat om eerlijke bezinning. Negatieve uitspraken over de goede intenties van mensen, niet voorafgegaan door een grondige feitenanalyse, beschouw ik als tendentieus.

Ik wilde eigenlijk deze vraag eens stellen: Laten we onszelf er niet met enige trots op voorstaan dat we principiëler zijn dan veel VVD’ers of CDA’ers, terwijl we ons intern eigenlijk gedragen als opportunistische PVV’ers? Anders gezegd: We zijn op veel dingen tegen, maar we komen zelf nergens mee voor de dag.

Het is verleidelijk om een veilig standpunt in te nemen ”uit vreze der Joden in eigen kring” of ”om van de mensen gezien te worden”, maar daar moeten we gewoon mee stoppen. We moeten op grond van eerlijke argumenten sommige onderwerpen onder ogen zien en bepraten. Praten is geen doel op zich, maar een middel om verder te komen, om iets te doen dus. Laten we dan die dingen eens samen doen waarvan we vinden dat anderen die nalaten.

Om maar met een concrete suggestie te eindigen: zelf dacht ik dat er wel behoefte is aan een hedendaagse, toegankelijke en Schriftgetrouwe Bijbelverklaring. Een groot en kostbaar project, waar veel moed voor nodig is. Het recent verschenen boekje ”Zin en mening” van ds. A. Moerkerken beschouw ik als een aanzet daartoe.

De auteur is als patholoog en universitair docent verbonden aan het Universitair Medisch Centrum Groningen. Reageren aan scribent? gedachtegoed@refdag.nl