Radicaal
Vorig jaar verscheen het laatste boek van de bekende Engelse evangelicale theoloog John Stott: ”The radical disciple”. Voor zover ik weet, is het boekje nog niet vertaald. Jammer, want daarmee is het niet voor een breed Nederlands publiek toegankelijk. Eigenlijk zou elke christen het moeten lezen. Niet zoals je een roman leest: achter elkaar in een of twee avonden en je hebt het uit. Dat zou makkelijk kunnen, zelfs in het Engels: het is maar dun en het leest als een trein. Nee, voor elk hoofdstuk moet je goed de tijd nemen. Je moet lezen en herlezen. Tot je door laten dringen wat er staat en wat het betekent.
Bril
Hoe je de werkelijkheid om je heen ziet, wordt mede bepaald door de bril die je draagt. Dat geldt overigens niet alleen voor brildragers: opvoeding, geschiedenis, opleiding en culturele omgeving bepalen kleur en scherpte van de glazen waarmee de werkelijkheid geïnterpreteerd wordt.
Kenmerkend voor de glazen van Stotts bril zijn levenservaring en radicalisme. Aan het eind van het boek legt hij zijn pen letterlijk neer. Op 88-jarige leeftijd –Pasen 2009– schrijft hij zijn afscheidsboodschap. Eigenlijk is het een geestelijk testament. Nog één keer vat hij zijn boodschap samen in acht kenmerken van christelijk discipelschap. Die boodschap is radicaal. Niet in de zin dat het om grote, revolutionaire zaken gaat. Het gaat juist om kleine dingen. Sommige mensen zullen zich afvragen of er geen belangrijkere dingen zijn voor een christen dan eenvoud, afhankelijkheid en milieubewustzijn. Radicaal heeft echter te maken met ”wortel”. Radicaal discipelschap blijft niet aan de oppervlakte, maar gaat de diepte in. Zoals het zaad dat in de goede aarde valt, waar het wortel kan schieten en vrucht kan dragen. Radicaal discipelschap is geworteld raken in het Woord, Jezus erkennen als Heere en Hem volgen ten koste van jezelf.
In acht hoofdstukken geeft Stott handvatten voor een leven naar Gods Woord. In hoofdstuk 1 beschrijft hij op heldere wijze de tijdgeest en geeft hij aanwijzingen om die te weerstaan. Een christen is een non-conformist. Iemand die leeft in de wereld en daarin een dienende en getuigende plaats heeft. Tegelijk bewaart hij zichzelf onbesmet. Want God is heilig en daarom moeten een christen afstand houden van de zonde.
Hoe dat onbesmet bewaren gestalte te geven? Door de tijdgeest te verstaan en te weerstaan. Kenmerkend voor de tijdgeest zijn pluralisme, materialisme, ethisch relativisme en narcisme.
Pluralisme betekent dat voor alle opvattingen iets te zeggen is. Natuurlijk is het christelijk geloof een belangrijke godsdienst, maar zou ook de islam geen elementen van waarheid kunnen bevatten?
Materialisme wil zeggen dat stoffelijke zaken ons zodanig bezig kunnen houden, dat ze alle geestelijk leven verstikken. Het lijkt wel of het leven slechts bestaat uit auto’s, eten en mooie kleren.
Ethisch relativisme laat zien dat morele standaarden vervagen. Bijvoorbeeld de seksuele moraal. Vroeger hoorde geslachtsgemeenschap alleen thuis in een huwelijk van één man en één vrouw die een levenslange verbintenis van liefde en trouw waren aangegaan. Tegenwoordig is ongehuwd samenwonen normaal en worden relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht gelegaliseerd. Dit relativisme is doorgedrongen in onze cultuur en sijpelt ook de kerk binnen.
Narcisme ten slotte heeft te maken met zelfrealisatie. Mensen worden geacht voor zichzelf op te komen en hun leven zin te geven. Feitelijk gaat het om het bevorderen van eigenliefde.
Non-conformist
Er zijn ongetwijfeld meer kenmerken te noemen van de tijd waarin we leven. Maar de vier genoemde geven wel een herkenbaar beeld van de samenleving; een samenleving die gedeeltelijk ook door christenen omarmd wordt. Daarin is Stott echter heel radicaal: dat kan dus niet. Christenen zijn geneigd zelf keuzes te maken. Zo worden ongehuwd samenwonen en homoseksualiteit afgewezen, terwijl materialisme en zelfontplooiing geaccepteerd worden.
Een echte discipel neemt echter radicaal afstand van alle aspecten van de tijdgeest. Hij eindigt daarbij niet in het negatieve, maar juist in het positieve. Omdat Gods Woord ons een andere Geest voorhoudt, Die leidt tot ander gedrag en naar een andere toekomst. Zo is een christen een non-conformist; iemand die zich niet aan de tijdgeest aanpast, maar er iets tegenover stelt. Tegenover pluralisme de waarheid van de uniciteit van Christus. Tegenover materialisme eenvoud en vreemdelingschap. Tegenover ethisch relativisme gehoorzaamheid aan het Woord. Tegenover narcisme liefde tot God en de naaste.
Hoe eenvoudig is het om door de ogen van een oude man de tijdgeest te verstaan. Tegelijk, hoe onmogelijk is het om radicaal te breken met de geest van deze tijd en Jezus onvoorwaardelijk te volgen. Althans in eigen kracht. De Heere Jezus was radicaal in Zijn boodschap, zelfs tegen kerkmensen. Zodanig dat Zijn discipelen verzuchtten: wie kan dan zalig worden? Jezus geeft Zelf antwoord: wat onmogelijk is bij de mensen, is mogelijk bij God.
Wie heeft de leiding in ons leven: de tijdgeest of de Geest van God?
Reageren aan scribent? welbeschouwd@refdag.nl
