De eerste oplage van 20.000 exemplaren van ”Carl XVI Gustaf – monarch tegen wil en dank” was binnen de kortste keren uitverkocht en daarom wordt hard gewerkt aan een tweede van 30.000 stuks. Het boek over de eerder dit jaar in het huwelijk getreden kroonprinses Victoria haalde die verkoopcijfers nog niet in vijf maanden.

Ondanks dit grote commerciële succes blijft het meer bezonnen deel van de burgers zich afvragen welk doel serieuze schrijvers eigenlijk hebben met verhalen die geheel en al op anonieme bronnen zijn gebaseerd. Want als serieus staan de drie schrijvers, de journalisten Thomas Sjöberg, Deanne Rauscher en Tove Meyer, wel bekend. De recensenten beschrijven de biografie bovendien als een overwegend sober werk. Niettemin blijft met name de vraag of het ethisch wel te verdedigen is om zich achter anonieme bronnen te verschuilen. Daar staat tegenover dat het staatshoofd, als de verhalen waar zijn, net zo goed ook ethisch door het lint is gegaan en daar worden de Zweden evenmin vrolijk van.

De omstreden passages beslaan overigens maar een relatief klein deel van het 351 bladzijden tellende boek. Onder het hoofdstuk ”De courtisane” wordt verteld dat Carl Gustaf ooit min of meer vaste bezoeker was van dubieuze stripbars en nachtclubs en ook seksuele relaties aanknoopte met allerlei jongedames in dit milieu. Tevens ging hij vriendschappelijk om met lieden uit de onderwereld.

Het probleem is dat het staatshoofd tot dusver niets expliciet heeft ontkend. Eerder is het zo dat hij het allemaal toegeeft. „Ik heb de zaak besproken met mijn gezin en de koningin. Ik begrijp dat het boek over dingen gaat die lang geleden zijn gebeurd en mijn gezin kiest er daarom voor om vooruit te kijken”, aldus het commentaar van Carl Gustaf kort nadat het boek was verschenen. Overigens voegde hij eraan toe dat hij het nog niet gelezen had maar van plan was dat zeker wel te zullen doen.

Het waarschijnlijkheidsgehalte van de verhalen is de laatste dagen ook toegenomen doordat de schrijvers zeggen een belangrijke troef in handen te hebben. Mocht het namelijk zo zijn dat het koningshuis kiest voor een proces wegens smaad, dan zullen ze niet aarzelen om de anonieme bronnen op te roepen als getuigen, onder wie ook de seksuele relaties. Een van die relaties, de popzangeres Camilla Henemark, spookt ook al met naam en toenaam door de media. Zij houdt zich vooralsnog op de vlakte, maar ontkent evenmin iets.

Dat dit soort publiciteit zowel de schrijvers als de uitgever met het oog op de verkoop van de tweede oplage meer dan welkom is, lijdt geen twijfel. Maar welke gevolgen kan een en ander krijgen voor Carl Gustaf persoonlijk en voor zijn functie als staatshoofd? Komt de monarchie als Zweedse staatsvorm niet op losse schroeven te staan? De eventuele implicaties van Carl Gustafs escapades, die zich in de jaren 90 zouden hebben afgespeeld, zijn in feite niet gering, schrijft een commentator in de krant Svenska Dagbladet. „Is de veiligheid van het land in het geding geweest? Was er sprake van corruptie, illegale activiteiten, prostitutie of belastingfraude?” aldus de commentator. Hij beantwoordt zijn vragen meteen ontkennend, en stelt dat vooralsnog enkel sprake is van immoreel gedrag. Vooralsnog lijkt het erop dat de meeste Zweden het ook zo zien. Als het meezit voor Carl Gustaf kan de zaak daarmee wellicht zonder gevolgen in de archieven worden opgeslagen.