Helene Kröller-Müller bleef pro-Duits
GRONINGEN – Aan de verzamelwoede van Helene Kröller-Müller (1869-1939) lag niet zozeer een grote kunstliefde, als wel een bijna religieuze missiedrang ten grondslag.
Dat blijkt uit een biografie over de bekendste kunstverzamelaarster van Nederland waarop Eva Rovers gisteren promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Hoewel Kröller-Müller, initiatiefneemster van het gelijknamige museum op de Hoge Veluwe, het grootste deel van haar leven in Nederland heeft gewoond, blijkt haar Duitse afkomst tot haar dood een grote rol te hebben gespeeld.
Helene Müller werd in Duitsland geboren, maar woonde sinds 1888 in Nederland door haar huwelijk met de Nederlandse zakenman Anton Kröller. Het echtpaar was vermogend en Helene begon al snel met het verzamelen van moderne kunst. Vlak voor de oorlog schonk ze het museum aan het Nederlandse volk om te laten zien dat kunst boven de politieke uitwassen van de tijd stond.
Ze woonde voor de Eerste Wereldoorlog al in Nederland, maar ontdekte tot haar frustratie dat ze vanwege die oorlog met de nek werd aangekeken. Daarom besloot ze als verpleegster in een Duits veldhospitaal in Luik te gaan werken. Ook later bleef ze pro-Duits en ontwikkelde ze sympathie voor het nationaalsocialisme. Niettemin was ze ontzet toen enkele maanden voor haar dood in september 1939 haar vaderland opnieuw een oorlog ontketende.