De NAVO moet zich als veiligheidsorganisatie heroriënteren. Het nieuwe strategisch concept vervangt het huidige uit 1999, dat werd opgesteld toen de Koude Oorlog was afgelopen, maar de terreuraanvallen van 11 september 2001 op de Verenigde Staten nog niet hadden plaatsgevonden.

De 900 miljoen inwoners van de NAVO-staten hebben bescherming nodig tegen de dreigingen van de 21e eeuw, benadrukt NAVO-topman Anders Fogh Rasmussen. De alliantie ziet zich als garantie voor vrede en democratie. Het strategisch concept beschrijft hoe de organisatie dat doet.

Het bondgenootschap wil zich wapenen tegen nieuwe vormen van terrorisme. Er is ook een antwoord nodig op zogenoemde cyberaanvallen op het internet, waarbij wordt geprobeerd belangrijke computersystemen lam te leggen.

Het bondgenootschap houdt vast aan het principe van collectieve verdediging. Maar om zijn eigen veiligheid te bevorderen, zal de NAVO steeds meer gaan kiezen voor missies buiten het eigen gebied.

De NAVO moet echter ook fors bezuinigen en intern hervormen. Secretaris-generaal Rasmussen blijft het als een mantra herhalen: „We moeten vet wegsnijden en spieren kweken.” De alliantie heeft nu nog elf hoofdkwartieren en veertien agentschappen voor de inzet van 150.000 manschappen. Nederland telt drie NAVO-instellingen, waaronder een commandocentrum in Brunssum.

Op de agenda in Lissabon staat verder het plan voor een afweersysteem voor raketaanvallen uit bijvoorbeeld Iran. De NAVO hoopt hierbij op samenwerking met nota bene de Russen, de voormalige vijand. De alliantie nodigde de Russische president Medvedev dan ook uit naar de Portugese hoofdstad.

In Lissabon wordt ook vergaderd over de door de NAVO geleide ISAF-missie in Afghanistan. Rasmussen wil de radicaalislamitische Taliban onder druk houden en al-Qaeda buiten de deur houden. „We zijn in Afghanistan voor onze eigen veiligheid”, aldus de NAVO-topman.

Verder wil Rasmussen lering trekken uit de operaties in het verscheurde land, waar de Nederlandse strijdkrachten in Uruzgan opvielen door hun humanitaire inzet. „Over een nieuwe Nederlandse missie zullen we in Lissabon nog geen uitsluitsel kunnen geven”, benadrukte minister Uri Rosenthal (Buitenlandse Zaken) onlangs in een kennismakingsgesprek met Rasmussen.