Het kabinet is voortvarend van start gegaan met het uitvoeren van een aantal punten uit het regeerakkoord. Zo is er een onderzoek gestart naar een ”politietrainingsmissie” naar Afghanistan. De drijvende kracht hierachter is niet een gedegen besluitvormingsproces, maar de druk uit de VS op premier Rutte. Amerikaanse presidenten zijn meesters in het organiseren van prachtige ontvangsten en het uiten van loftuigingen aan onervaren regeringsleiders. Daardoor stappen deze vaak in de valkuil dat ze meer beloven dan verstandig is.

Er bestaat een toetsingskader dat gebruikt dient te worden om een zorgvuldige afweging te maken voor uitzendingen van Nederlandse militairen en politieagenten. Niets wijst erop dat het document al uit de kast is gehaald. De verwarring in Den Haag is groot. Wat wordt eigenlijk bedoeld met een politietrainingsmissie? Er zijn namelijk twee van dergelijke missies in Afghanistan, een van de NAVO en een van de EU.

De NAVO-trainingsmissie geeft korte trainingen (van enkele weken) aan politieagenten voor de provincies. Deze agenten moeten eenvoudige beschermingstaken gaan uitvoeren. Zij leren om checkpoints te bemannen en om patrouilles te lopen. Het gaat om een militaire training, waar het leren schieten centraal staat. Omdat het overgrote deel van de rekruten analfabeet is, zijn er nauwelijks theorielessen. Men leert in de praktijk. Het woord politie is in dit geval misleidend, het zijn militairen met heel weinig training.

Omdat de taliban steeds meer overwicht krijgen, dienen de Nederlandse trainers militaire bescherming te krijgen bij het uitoefenen van deze taken. Nederlandse agenten voelen weinig voor deelname aan deze missie. Ik kan ze geen ongelijk geven, want het ligt meer op de weg van militairen. Het zou dan een missie van circa vijftig trainers worden met een bescherming van een veelvoud hiervan. De getallen die de ronde doen liggen tussen de 250 en 450 militairen.

De EU-trainingsmissie betreft het trainen van het kader van de Afghaanse politie op gebieden als recherche en arrestatieteams. Deze trainingen kunnen grotendeels in kazernes plaatsvinden en vereisen veel minder bescherming van trainers. Ook voor deze missie lopen Nederlandse agenten niet warm, maar er zijn wel zo’n vijftig marechaussees beschikbaar om op korte termijn deze taken te verrichten.

In de Tweede Kamer heerst grote verwarring over wat de regering eigenlijk wil. De regeringspartijen zijn voor de NAVO-missie, maar worden niet gesteund door de PVV. Dus is er steun nodig van oppositiepartijen. Maar deze zijn alleen maar bereid om de EU-missie te steunen. Goede raad is duur, te meer daar de premier op de NAVO-conferentie van 19 november graag zou willen meedelen dat Nederland komt met een politietrainingsmissie. Dat tijdstip is nu niet meer haalbaar. Er gaat nu een onderzoekscommissie naar Afghanistan om te kijken welke mogelijkheden geschikt zijn voor een Nederlandse missie.

Wat nog geheel niet aan de orde is geweest is: wie gaat dat betalen? Defensie heeft geen stuiver meer te dokken, veel militairen lopen op gympies, omdat er geen geld is voor schoenen, de voertuigen staan defect op de parkeerplaatsen, omdat er geen geld meer is voor reservedelen, schietoefeningen gaan niet door omdat er geen patronen meer zijn. De salarissen van het personeel zijn op nullijn gezet. De oppositiepartijen vinden dat er niet uit ontwikkelingshulpgelden mag worden betaald. Waar komt het geld dan wel vandaan?

Terwijl de VS bezig zijn om met zo weinig mogelijk gezichtsverlies Afghanistan te verlaten, gaat Nederland opnieuw beginnen. En dat allemaal om een trouw bondgenoot te zijn van de Amerikanen? Haal het toetsingskader uit de kast en het probleem is snel opgelost!

De auteur is generaal b.d. en voorzitter van officierenvereniging FVNO/MHB.