Ik ben van gereformeerden huize, maar de meeste werkjes in mijn verzameling komen uit rooms-katholieke hoek: missaaltjes, gebedenboekjes en zogenaamde onderrichtingen, waarin je tot een vrome levenswandel vermaand werd. Lange tijd hadden protestanten weinig op dit gebied. Er waren genoeg theologische werken, maar die typisch kleine kerkboekjes waren zeldzaam. Een Bijbeltje en een psalmboekje waren voldoende.

De kleine vroomheidswerkjes ontbraken echter niet geheel. Zo was er de ”Christenreis naar de Eeuwigheid” van John Bunyan en het ook in protestantse kring gelezen ”De navolging van Christus” van Thomas a Kempis. Van het laatstgenoemde boek heb ik een prachtig exemplaar uit 1905 dat ik ooit voor een euro op de kop tikte op de Koninginnedagmarkt in Baarn.

Het boekje is razend populair geweest, zowel onder protestanten als rooms-katholieken. Het boekje uit de tijd van vóór de Reformatie en verbond beide groepen dus met elkaar. A Kempis was een navolger van Geert Grote, die de moderne devotie in gang zette. Tegenwoordig zou een uitgever jaloers zijn op de toenmalige oplagen van dit boekje: bij Desclee, De Brouwer en Cie in Brugge kwam in 1955 de 23e druk van de pers.

Geen wonder dat veel uitgevers zich op deze lucratieve markt stortten. Ik heb 42 uitvoeringen van het boekje in mijn verzameling, van maar liefst twintig uitgevers. Bijleveld in Utrecht en Bolle in Rotterdam bedienden de protestanten. Bolle haalde ten minste elf drukken.

Mijn exemplaar uit 1905 is uitgegeven en gedrukt bij de snelpersdrukkerij van het Sint-Gregoriushuis in Utrecht in een vierde, verbeterde, druk. Voorin staat een foto van de schrijn van A Kempis met het 9 meter hoge monument uit 1897. Het stond toen in de roomse Sint-Michielskerk in Zwolle. Kerk en monument zijn in 1965 gesloopt. De schrijn van A Kempis verhuisde naar de nieuwe kerk in het noorden van de stad.

Het boek heeft een fraaie groene boekband met goudopdruk. Het is uitgevoerd in zwart-rode druk met een rode sierrand om iedere bladzijde. Hoewel de rooms-katholieke uitvoeringen meestal uitgebreid zijn met overwegingen en gebeden na elk hoofdstuk, heeft deze uitgave slechts voorin een kort woord voor de lezer en een aanbevolen gebed voor en na de lezing.

Het oudste exemplaar dat ik heb, is van 1862. Soms wordt een boekje extra aantrekkelijk door een ex libris of een opdracht op de eerste bladzijde, zoals bij voorbeeld in een van de boekjes: „Ter gedachtenis aan je liefhebbende tante Léonie, Venlo 11 mei 1927” of deze: „Moge de Vrede van de Meester jou steeds omgeven en je steunen in ogenblikken van zware innerlijke strijd. Herman.”

Ik snap niet dat mensen zulke boekjes wegdoen. Op mijn site kerkboekverzameling.nl probeer ik de rijke traditie van dergelijke boekjes echter weer voor een breder publiek te ontsluiten. Want het is de moeite waard.