Liesveltbijbel te lezen op internet
UTRECHT – De Liesveltbijbel uit 1542 is sinds woensdag voor iedereen beschikbaar op internet. Dat heeft de Utrechtse taalkundige Nicoline van der Sijs woensdag laten weten.
De Bijbelvertaling is te vinden op de website van de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren en op de site van het Nederlands Bijbelgenootschap.
Het is de zevende oude Bijbelvertaling die in het kader van het Bijbeldigitaliseringsproject op internet is te lezen. Van der Sijs nam in 2007 het initiatief voor het grootste letterkundige vrijwilligersproject in Nederland. De vrijwilligers zetten eerder de eerste druk van de Statenvertaling uit 1637, de Delftse Bijbel uit 1477, de Leuvense Bijbel uit 1548 en de Deux-Aesbijbel uit 1562 op internet. In totaal zijn er sinds de start van het project meer dan 10 miljoen woorden uitgetypt.
Aan de digitalisering van de Liesveltbijbel is anderhalf jaar gewerkt door zo’n 55 vrijwilligers. Coördinator was neerlandicus Hans Beelen, die werkt aan de universiteit van Oldenburg, in Duitsland. Het project is ondersteund door de Nederlandse Taalunie.
De Liesveltbijbel is genoemd naar Jacob van Liesvelt, een Antwerpse boekdrukker, uitgever en boekverkoper. Hij was de grootste leverancier van Bijbelvertalingen in de eerste helft van de zestiende eeuw. In 1526 publiceerde hij de eerste complete gedrukte Nederlandstalige Bijbel. De eerste druk bevatte het Nieuwe Testament, een vertaling vanuit de tekst van Maarten Luther, en het Oude Testament, gebaseerd op de Vulgaat, de Latijnse vertaling van de Bijbel.
In de daaropvolgende jaren volgden herdrukken, die geleidelijk aan een steeds meer reformatorisch karakter kregen.
In 1542 gaf Van Liesvelt de Nederlandstalige Bijbel opnieuw uit, deze keer waren in de marge commentaren van Maarten Luther toegevoegd. Vanwege deze kanttekeningen werd Van Liesvelt aangeklaagd door de inquisitie en vanwege ketterij ter dood veroordeeld. Op 28 november 1545 is hij onthoofd.
De dood van de Antwerpse drukker maakte in de onrustige tijd van de Tachtigjarige Oorlog en nog lang daarna diepe indruk op het gereformeerde volksdeel. De gereformeerde voorman Abraham Kuyper schreef: „Die Bijbel is het, over wiens bladen onze vaderen hunne tranen geweend, hunne bange zuchten geslaakt hebben; hij was de schuw verholen vriend hunner eenzame uren.”
Naast Nederlandse Bijbelvertalingen zijn er ook vijf historische kerkboeken met psalmberijmingen en liturgische teksten gedigitaliseerd. Daartoe behoren de psalmen van Petrus Datheen (1566) en de psalmberijming uit 1773.
