Predikant schrijft pastorale brieven aan Karamazov
In het boek ”De broers Karamazov” beschrijft de Russische auteur Dostojevski het hart van de mens als een slagveld tussen God en duivel. De personen Dmitri, Ivan en Aljosja symboliseren de verschillende houdingen tegenover God. De hooghartige intellectueel Ivan, die filosofeert over een wereld zonder God („als God niet bestaat is alles geoorloofd”), Dmitri, die geheel van God los leeft (Ivan geeft hem daarvoor feitelijk een vrijbrief), en de vrome Aljosja, de vleesgeworden verzoening in Christus. Hij wordt door zijn broeders voor simpel en naïef gehouden, maar doorziet zijn broers, (ver)oordeelt niemand en wijst op de vergevende liefde van Christus.
Ds. Peter Schormans, protestants predikant te Wijckel-Sloten, richt aan Dmitri en Ivan pastorale brieven geïnspireerd door het gedachtegoed van Paulus, Luther, Kohlbrugge en Bonhoeffer. Als Ivan bijvoorbeeld God en wereld scheidt, is Bonhoeffer er om te laten zien dat er maar één werkelijkheid is, die van Christus, in Wie God en wereld verzoend zijn. Aljosja toont dat Christus midden in de werkelijkheid van het dagelijks leven staat.
Dostojevski beschrijft in de figuur van de orthodoxe geestelijke Zosima hoe de verzoening gestalte krijgt. Dostojevski gelooft dat het Russische volk het beeld van Christus bewaart en dat het daarmee een symbool van broederschap is voor de hele wereld.
Het resultaat is een knap geschreven werk waarin de diepten van de roman geconfronteerd worden met de visies die de verschillende theologen aanreiken. Je zou bijna willen dat de romanfiguren deze ook werkelijk vernamen.
Brieven aan Karamazov. Het hart van de mens als slagveld tussen God en duivel, Peter Schormans; uitg. Boekencentrum, Zoetermeer, 2010; ISBN 978 90 239 2442 5; 221 blz.; € 19,90.
