Volgens Zoontjens biedt het nieuwe onderwijsnummer dat in het schooljaar 2003-2004 wordt ingevoerd te weinig waarborgen dat het niet door bijvoorbeeld de Vreemdelingendienst wordt gebruikt om illegalen op te sporen. Het ministerie van Onderwijs voert het onderwijsnummer in om inzicht te krijgen in de bekostiging van onderwijsinstellingen en om de gegevensadministratie te stroomlijnen.

Maar volgens Zoontjens heeft het als gevolg dat illegale leerlingen massaal wegblijven uit het onderwijs. „Zo creëert de wet een identificatiemogelijkheid van iedere leerling en maakt zij een beperkte groep zichtbaar via de introductie van onderwijsnummers”, zegt de nieuwe hoogleraar in zijn rede met de titel ”Het beweeglijk recht op onderwijs.”

In de Vreemdelingenwet zijn volgens Zoontjens wel waarborgen opgenomen om misbruik te voorkomen, maar dat is volgens de hoogleraar niet genoeg. Ook een gedragscode van de Besturenraad, de overkoepelende organisatie van schoolbesturen, biedt te weinig zekerheden. Volgens Zoontjens kunnen opsporingsinstanties via een omweg alsnog illegalen opsporen met behulp van het onderwijsnummer.

Hij pleit voor een totaalverbod voor schoolinstellingen om de onderwijsnummers voor andere dan schooldoeleinden te gebruiken. „En dan nog is de positie van illegaal in Nederland verblijvende leerlingen precair genoeg”, aldus de nieuwe hoogleraar.