Het debat vindt op initiatief van de PvdA plaats. De oppositiepartij wil van minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie weten hoe hij de problemen gaat aanpakken. GroenLinks wil dat ook minister Piet Hein Donner (Binnenlandse Zaken) bij het debat aanwezig is.

Aanleiding voor het debat zijn diverse incidenten, zoals een recente beschieting van een moskee in Dordrecht maar ook de bedreiging of mishandeling van gelovigen en homo’s. Zulke incidenten kunnen „niet getolereerd worden”, schreef Opstelten donderdag in antwoord op een reeks schriftelijke vragen van de PvdA en GroenLinks over de aanslagen op moskeeën en brandstichtingen in religieuze gebouwen.

Het politieonderzoek naar de diverse zaken loopt nog. Opstelten heeft geen informatie dat er sprake is van een verband tussen de incidenten of van gecoördineerde acties. Ook is volgens hem niet in alle gevallen bekend wat het motief is. Dat is vaak ook niet vast te stellen, omdat de politie meestal niet weet wie de daders zijn. Het kan volgens de politie gaan om xenofobie, baldadigheid, dronkenschap of bijvoorbeeld om conflicten over nieuwbouw of parkeerproblemen.

Het Korps landelijke politiediensten (KLPD) registreerde in de eerste helft van dit jaar vijf incidenten als geweld en bekladding bij moskeeën, drie bij synagogen en een bij een kerk. Vorig jaar waren er zestien incidenten bij moskeeën; in 2008 ging het om 32 gevallen. Bij kerken ging het in die jaren om acht respectievelijk dertien incidenten en bij synagogen om veertien tegen vier.

Opstelten benadrukt dat het belangrijk is dat slachtoffers aangifte doen. Om veiligheidsredenen kan hij verder niet aangeven welke maatregelen zijn genomen om religieuze gebouwen en de bezoekers te beveiligen.

Wanneer het spoeddebat plaatsvindt, is nog niet bekend.