Tijdens de jaarlijkse VN-conferentie over biodiversiteit in de wereld publiceerden de milieuorganisaties Global Witness en Environmental Investigation Agency dinsdag een rapport over de leegroof van tropische bossen in Madagaskar. De grootschalige illegale kap en export van tropisch hardhout zijn mogelijk dankzij de politieke onrust op het grote eiland 
(15 keer Nederland) in de Indische Oceaan.

De twee internationaal als betrouwbaar bekendstaande milieuorganisaties voerden het onderzoek uit in opdracht van de organisatie Madagaskar National Parks (MNP), een private organisatie die is ingehuurd door het ministerie van Milieu en Oerwouden van Madagaskar. Het is tekenend voor de politieke chaos waarin het land op dit moment verkeert, dat een semioverheidsorganisatie aan buitenstaanders vraagt een dergelijk rapport te schrijven.

De milieubeschermers werkten onder de paraplu van de MNP en hadden daardoor toegang tot veel overheids­documenten. Daarmee kregen zij een helder beeld van de gang van zaken. Officieel is het bijna niet mogelijk om in Madagaskar dure hardhoutsoorten als ebbenhout, pallisander en rozenhout uit de oerwouden te halen, maar bedrijven kregen van corrupte ambtenaren telkens weer vergunningen om hun zogenaamde voorraden te exporteren.

De onderzoekers deden zich in Madagaskar voor als potentiële kopers van tropisch hardhout. Zonder veel moeite slaagden zij erin het vertrouwen te winnen van enkele grote houtproducenten die hen meenamen naar de plaatsen, nota bene in beschermde natuurparken, waar zij op grote schaal het dure hardhout kapten. Het is algemeen bekend dat het meeste tropisch hardhout in Madagaskar reeds is verdwenen. Alleen in de nationale parken groeien nog grote hoeveelheden van de bomen die voor de productie van de verschillende soorten hardhout worden gebruikt.

Madagaskar is reeds enkele jaren verdeeld in verschillende politieke facties van twee oud-presidenten en de huidige president, Andry Rajoelina. De facties zijn veel meer bezig met elkaar te bestrijden dan met het besturen van de eilandnatie.

Dankzij zijn geïsoleerde ligging heeft het op drie na grootste eiland ter wereld een unieke flora en fauna. Op papier wil de regering haar unieke natuur beschermen. Daartoe heeft het land allerlei verdragen getekend. Maar in de praktijk houdt de regering er nauwelijks toezicht op.

Een jaar geleden publiceerden beide milieuorganisaties hun eerste rapport over de gang van zaken rond de illegale kap en export van de uiterst geliefde soorten tropisch hardhout. Daarop hebben de Verenigde Staten en Europa de import van hout uit Madagaskar aan banden gelegd. De belangrijkste actie was volgens de onderzoekers een inval door een Amerikaanse overheidsdienst bij de beroemde gitaarfabrikant Gibson in november 2009. De fabrikant werd ervan beschuldigd hardhout te gebruiken dat afkomstig was van Madagaskar.

Ook Chinese houthandelaren weten van de tegenstand in het Westen tegen het gebruik van tropisch hardhout uit Madagaskar. Volgens de onderzoekers halen de Chinezen echter hun neus op voor de westerse terughoudendheid. Zolang hun regering het niet verbiedt, importeren zij gretig het hout uit Madagaskar.

Meubels van bepaalde soorten tropisch hardhout zijn sinds enkele jaren uiterst geliefd bij de nieuwe rijken in China. De prijs is de afgelopen tien jaar verviervoudigd. De onderzoekers troffen in China een hemelbed aan van rozenhout dat voor 1 miljoen dollar te koop stond.

De onderzoekers roepen de Chinese regering op om de import van tropisch hardhout uit Madagaskar te verbieden. De Chinese delegatie op de VN-conferentie voor biodiversiteit wilde echter niets zeggen toen een verslaggever van de BBC om een reactie vroeg.