Tijdens het regime van de taliban mochten Afghaanse vrouwen niet werken of studeren en zich slechts onder begeleiding van een mannelijk familielid op straat begeven, gekleed in de bekende blauwe boerka. Na de val van de taliban in 2001 leefde er hoop onder Afghaanse vrouwen dat hun levensomstandigheden geleidelijk aan zouden verbeteren. Hiervan is niets meer over.

Medicale Mondiale ondersteunt vrouwen in oorlogs­situaties. De Duitse organisatie, die jarenlang actief is in de Afghaanse provincie Herat, luidde recentelijk de noodklok. De reden is de alarmerende stijging van het aantal Afghaanse vrouwen dat zelfmoord pleegt. En dit op de gruwelijkste wijze, door zichzelf in brand te steken.

Alleen al in het provinciale zieken­huis van Herat werden dit jaar 152 jonge vrouwen binnen­gebracht, hun lichamen vaak 70 tot 100 procent verbrand. Dit is een stijging van 40 procent vergeleken met het afgelopen jaar. Vrijwel alle slachtoffers zijn tussen de 15 en de 25 jaar oud. Voor het merendeel van hen komt hulp te laat, waardoor ze aan hun verwondingen overlijden.

Dibi Hareer, die in Herat voor Medicale Mondiale werkt, is ervan overtuigd dat deze 
152 gevallen slechts het topje van de ijsberg vormen. Minstens 
85 procent van de Afghaanse vrouwen die zichzelf in brand steken wordt niet naar ziekenhuizen gebracht. Ze sterven in hun dorpen en worden vervolgens snel door hun familie begraven om schande te voor­komen. Familieleden van slachtoffers die wel naar een ziekenhuis worden gebracht, vertellen standaard dat het om een „ongeluk” ging.

Artsen hebben echter meestal al snel de ware oorzaak door. Ze herkennen de gevallen van zelfverbranding. Zo is bij slachtoffers bijvoorbeeld het hele lichaam verbrand met uitzondering van de rechterarm, waarmee benzine over het lichaam werd gegoten.

Experts geven een aantal verklaringen voor het verschijnsel van zelfverbranding, dat epidemisch is in Afghanistan: analfabetisme, armoede, totaal gebrek aan vrijheid en huiselijk geweld. Het probleem van gewelddadige echtgenoten is direct verbonden met het fenomeen van gedwongen huwelijken.

Op het Afghaanse platteland worden meisjes vaak gezien als handelswaar. Jonge meisjes worden door hun families verkocht en op deze wijze uitgehuwelijkt aan mannen die soms vier tot vijf keer ouder zijn dan hun bruiden.

Hareer vertelt het verhaal van een 10-jarig meisje, dat door haar aan opium verslaafde vader werd verkocht aan een 43-jarige man. Zoals in veel van deze gearrangeerde huwelijken was de echtgenoot uiterst gewelddadig. Tot wanhoop gedreven overgoot het meisje 
zich uiteindelijk met kerosine, om na drie dagen aan haar 
verbrandingen te overlijden.

Medicale Mondiale staat machte­loos bij dit soort situaties. De stijging van het aantal zelfmoorden dit jaar is alarmerend. Sommigen binnen de organisatie verbinden de toename met berichten dat de westerse troepen volgend jaar met hun terugtrekking uit Afghanistan zullen beginnen.

Het hoge aantal zelfmoorden en zelfverminkingen onder 
vrouwen heeft ook de Afghaanse regering verontrust. Het ministerie van Gezondheid heeft 10 oktober uitgeroepen tot Dag van de Zelfverminking. De bedoeling ervan is om de komende jaren op scholen en moskeeën een bewustwordingscampagne over het gruwelijke verschijnsel te starten.

Dit is het slot van een tweeluik over vrouwen in Afghanistan.