Lenze Meinsma vonden velen indertijd een tamelijk onsympathieke man. Hij had een heel streng gezicht en liep altijd over roken te zeuren. Ach, iedereen wist in de jaren zeventig en tachtig wel dat roken slecht was voor je, maar alles met mate en die paar peuken op een dag, dat kon toch nooit zo heel slecht zijn want opa had zijn hele leven als een schoorsteen gerookt en was toch maar mooi 90 geworden.

Op verjaardagen kwamen er bekertjes met 
sigaretten op tafel en op de redactielokalen 
waar ik mijn journalistieke loopbaan begon, 
was de rook om te snijden. Toen ik ruim 25
jaar geleden na een verhuizing met mijn 
nieuwe huisarts kennismaakte, was het eerste dat hij mij aanbood een sigaret. Samen zaten 
we in de spreekkamer gezellig te paffen.

Minder gezellig waren de gevolgen. Je hoorde links en recht van notoire rokers die longkanker hadden gekregen en dat zette velen aan het denken. Die Meinsma van de antirookcampagne had misschien toch wel een beetje gelijk. Collega’s besloten te stoppen, bij mensen op bezoek vroeg je voortaan netjes of er gerookt mocht worden en dat stuitte steeds vaker op bezwaren, de bekertjes met sigaretten op verjaardagen verdwenen en langzaam maar zeker werd roken omstreden. Ik prijs de dag dat ik er zelf ook een punt achter zette, zodat ik nooit meer met teerresten in de mond wakker word.

Alleen de cafés leveren nog een achterhoedegevecht omdat er rokers zijn die het niet laten kunnen. Afgezien daarvan kun je zeggen dat Meinsma succes heeft gehad, ook al mag hij dat zelf niet meer meemaken. Het zal altijd gissen blijven hoevelen er menselijkerwijs dankzij hem langer leven, maar volgens statistische berekeningen zijn het er veel. Heel veel.

De door Meinsma in gang gezette actie heeft intussen wel een halve eeuw nodig gehad. Zo lang duurt het om ingesleten gedrag dat in brede lagen van de bevolking voorkomt, te veranderen. Over trage massa gesproken. En dan te bedenken dat al sinds jaar en dag in koeienletters op pakjes sigaretten staat aangegeven wat de gevolgen zijn.

U snapt de link al met fructose. Daar is nieuws over dat vraagt om een vergelijkbaar vervolg. Zoals deze krant berichtte, is aangetoond dat fructose kankercellen sneller laat delen. Het onderzoek dat hiernaar werd verricht aan de universiteit van Californië, werd gepubliceerd in het blad Cancer Research.

Alvleesklierkankercellen werden blootgesteld aan zowel glucose als fructose. De cellen bleken te groeien op glucose en gebruikten fructose om zich te delen. En dan te bedenken dat fructose/glucosestroop in vrijwel alle industrieel bereide levensmiddelen zit. Jams, frisdranken, koekjes, brood. Je kunt het zo gek niet bedenken.

Een wetenschapper van naam die fructose/glucosestroop al eerder onder verdenking plaatste, is Daniel Servan Schreiber. Hij is hoogleraar in de psychiatrie en nadat bij hem tot twee keer toe een tumor was vastgesteld, las hij alles wat er in wetenschappelijke kring bekend is over de relatie tussen voeding en kanker. Het begon hem al spoedig te duizelen, want het was angstaanjagend veel. Het gekste vond hij nog dat veel kankerexperts hiervan volslagen onkundig zijn. Toen hij aan zijn oncoloog vroeg of hij een speciaal dieet moest volgen vanwege de tumor en de zware behandelingen, zei de man: „Nee hoor, u mag alles eten.”

Servan Schreiber schrijft hierover in zijn boek ”Antikanker”, waarvan de Nederlandse versie is uitgegeven door uitgeverij Kosmos. Hij haalt genadeloos uit naar fructose/glucosestroop en vergelijkt het met gif. De explosieve toename van kanker zou volgens hem wel eens goed met de massale consumptie van dit goedje kunnen samenhangen.

Schreiber kreeg de wind van voren, evenals de aanhangers van de Moermantherapie en andere niet-toxische behandelwijzen. Laatstgenoemden beweren al veel langer dat suiker en frutose/glucose een slechte invloed hebben op kankercellen. En misschien waren de aanwijzingen nog niet tot achter de komma doorgerekend. Zou best kunnen. Maar goed, er is nu de publicatie in Cancer Research, al moet daarbij wel worden aangetekend dat kankercellen intelligent genoeg zijn om ook zonder fructose/glucose aan brandstof te komen.

De grote man achter het Amerikaanse onderzoek, dr. Anthony Heaney, pleit in het blad Cancer Research voor een campagne tegen de consumptie van fructose, net als bij roken. Vandaar mijn uitstapje naar Meinsma. Heany voorziet –terecht– dat er een heel lange weg te gaan is. Net als bij roken gaat het om gedragsverandering op grote schaal. Niet één mammoettanker moet van koers veranderen maar een hele vloot.

Toch kan het niet anders of er komt een dag dat de gebaksschoteltjes op verjaardagen in de kast zullen blijven en dat er op de verpakking van allerhande levensmiddelen in chocoladeletters staat aangegeven: ”Dit product bevat fructose/glucose en is schadelijk voor de gezondheid”.