Ook de toezichthouder zelf ziet nog de nodige ruimte voor verbeteringen. „De kwaliteit van het hypotheekadvies is zichtbaar verbeterd. De aard en omvang van deze verandering is een stimulans voor verdere noodzakelijke verbetering”, concludeert de AFM.

De Consumentenbond uitte donderdag scherpe kritiek op de toezichthouder: „Uit het onderzoek blijkt dat 1 op de 6 consumenten in 2009 geen goed hypotheekadvies kreeg, maar de toezichthouder zwijgt over de betekenis hiervan voor de benadeelden”. De bond wil dat de AFM consumenten die vorig jaar slechte hypotheekadviezen kregen, helpt om te achterhalen of zij financieel zijn benadeeld.

De AFM heeft onderzoek uitgevoerd onder 21 financiële instellingen die adviezen geven over hypotheken. Daarbij werden 214 adviezen onder de loep genomen. „Er is minder sprake van te hoge hypotheken, oversluitadviezen passen vaker bij de klant en de vermogensopbouw voor de aflossing van de hypotheek past beter bij de risicobereidheid van de klant”, stelt de AFM.

Volgens de toezichthouder is een belangrijke reden voor de verbeterde dienstverlening dat een groot aantal financiële dienstverleners die slechte kwaliteit leverden, van de markt zijn verdwenen.

Het is voor de tweede keer dat de AFM onderzoek heeft gedaan naar de hypotheekadviezen. In 2007 concludeerde de toezichthouder dat bijna driekwart van de onderzochte adviezen van redelijke tot goede kwaliteit waren. Het ging toen relatief vaak mis met onder meer adviezen over oversluiten, de hoogte van de hypotheek en de fiscale aspecten.

In 2007 waren ongeveer elfduizend financiële dienstverleners actief. Nu zijn dat er ongeveer tweeduizend minder.

Volgens de toezichthouder heeft een cultuuromslag naar ‘klantgericht adviseren’ nog onvoldoende plaatsgevonden. De Vereniging Eigen Huis (VEH) kan dit beamen. Vooral de mentaliteit onder de hypotheekadviseurs zou volgens de vereniging moeten veranderen.

Bart Combée, directeur van de Consumentenbond, noemt het schokkend dat het nog zo vaak fout gaat met de advisering. „Dienstverleners verstrekten in 2009 48.000 hypotheekadviezen en 134.000 adviezen over overlijdensrisicoverzekeringen die onder de maat zijn. De AFM laat in het midden welke consumenten financiële schade lijden en wat ze kunnen doen om de schade te compenseren”, aldus Combée.

Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt dat 82 procent van de consumenten wil weten wie precies slechte adviezen geeft. Driekwart wil dat de AFM misstanden schriftelijk aan hen meldt en ongeveer hetzelfde percentage wil dat de AFM de schade vaststelt. De Consumentenbond wil dat de AFM daarvoor meer wettelijke bevoegdheden krijgt.