Waterleidingbedrijf Oasen uit Gouda is dit najaar bezig met de verkoop van de watertorens in Nieuw-Lekkerland en Meerkerk. „De verkoop van de torens in Zwijndrecht en Bergambacht is min of meer afgerond; volgend jaar volgt Leerdam. Alleen de toren in Nieuwkoop is nog in gebruik”, aldus woordvoerder Joost van Luijt van Oasen.

Watertorens zijn iets van vroeger. Het is industrieel erfgoed; onlosmakelijk verbonden met onze geschiedenis. Van Luijt: „Ooit werden ze benut om een constante druk op het waterleidingnet te garanderen door gebruik te maken van de zwaartekracht. En ze vormden een buffer als er plotseling veel vraag naar water ontstond. Die tijd is nu voorbij.”

Modernisering van het leidingnet en de bouw van nieuwe pompstations maken de watertorens overbodig. „De meeste werden tot voor kort gebruikt. Nu worden ze stuk voor stuk buiten gebruik gesteld, een landelijk verschijnsel.”

Met de regelmaat van de klok worden watertorens daarom te koop aangeboden. Soms zijn gemeenten of woningbouwcorporaties geïnteresseerd; maar meestal zijn het ondernemers, projectontwikkelaars en architecten die er brood in zien de stenen kolossen om te toveren tot kantoren, appartementen of zelfs restaurants. „De prijs varieert enorm”, weet Van Luijt. „Als er veel onderhoud nodig is, gaan ze voor een symbolisch bedrag van de hand. In andere gevallen betalen de kopers een marktconforme prijs. Er is best veel vraag naar; het gaat tenslotte om unieke objecten.”

Dat kan makelaar Gernant Temminck van Bureau De Landerije uit Woudrichem beamen. Hij houdt zich namens Oasen bezig met de verkoop van de watertorens in Nieuw-Lekkerland en Meerkerk. „De belangstelling tijdens de kijkdagen was enorm: beide keren kwamen er zo’n honderd mensen langs. Vooral dorpsbewoners die de torens nu ook wel eens vanbinnen wilden zien. Daar hadden we van tevoren rekening mee gehouden. De kijkdagen waren bewust niet op zaterdag. Dan was er nog veel meer belangstelling geweest. Maar op beide locaties kwamen ook zo’n 25 bezoekers die geïnteresseerd waren in een eventuele aankoop.”

Volgens Temminck wilden aspirant-kopers vooral weten wat er bij een koop is toegestaan. „Wat kan ik ermee? Dat is de hamvraag. Het antwoord is simpel: op dit moment niets. De torens hebben een maatschappelijke bestemming. Het ligt voor de hand ze geschikt te maken voor bewoning of er een zakelijke bestemming aan te geven. Beide gemeenten hebben toegezegd serieus naar dergelijke verzoeken te kijken, maar het moet nog wel gebeuren.”

Het feit dat veel torens een gemeentelijk monument of in het geval van Meerkerk zelfs een rijksmonument zijn, is volgens de makelaar nauwelijks een beletsel. „Over het algemeen valt er met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed goed te praten.”

Over de richtprijs van de watertorens in Meerkerk –bouwjaar 1935; 60 meter hoog– en Nieuw-Lekkerland –1915, 34 meter hoog– wil de makelaar niets zeggen. „In het verleden zijn er torens voor vier, vijf ton over de toonbank gegaan, maar soms brengen ze ook veel minder op. Het blijft een exclusief bezit. Iedere koper maakt zijn eigen afweging.”

De torens in Nieuw-Lekkerland en Meerkerk worden verkocht bij inschrijving. Die staat open tot vrijdag. De gunning heeft op 5 november plaats.