Cultuur & boeken

De broodheren van Joseph Kony

Met een zekere regelmaat duiken er in het nieuws berichten op van wandaden door het Ugandese Verzets­leger van de Heer. Het rebellenleger ontwricht al meer dan twintig jaar het noorden van Uganda, maar trekt ook bloedige sporen in Zuid-Sudan en Oost-Congo. De beelden van kinderen met afgehakte neuzen, oren en handen zijn inmiddels helaas maar al te bekend.

Mark Wallet
11 October 2010 09:05Gewijzigd op 14 November 2020 12:05
Foto RD
Foto RD

De Britse journalist Matthew Green stelde zich de vraag hoe één man met een leger van ontvoerde kinderen een land al zo lang in de greep kon houden. Kony wordt in nieuwsberichten vaak in een paar pennenstreken neergezet als een maniak, die zijn wandaden begaat onder het motto van een strijd voor de invoering van de Tien Geboden. In zijn beslissingen zou hij zich in hoge mate laten leiden door de geestenwereld. Het conflict in Uganda lijkt daarmee „een klassiek geval van zinloze wreedheid”, aldus Green.

Hij besluit een paar maanden verlof te nemen bij zijn werkgever, persbureau Reuters in Nairobi, en op zoek te gaan naar Kony zelf. Als hij niet compleet gestoord is, zou Kony zelf enig licht op de situatie in zijn land kunnen werpen, zo overweegt Green. Hij begint zijn reis in de Noord-Ugandese stad Gulu, waar hij gesprekken voert met een stoet aan betrokkenen: ex-rebellen, bemiddelaars en jeugdvrienden van Kony. Het wordt hem snel duidelijk dat het uiterst moeilijk gaat worden Kony zelf te spreken te krijgen, maar ook dat de ellendige situatie in Noord-Uganda niet zonder meer terug te voeren is op één figuur in de jungle. De geschiedenis en cultuur van het noordelijke volk van de Acholi helpen om Kony te plaatsen.

Twee personen die Green in Gulu ontmoet, komen het hele boek door terug: de van origine Spaanse pater Carlos, die al jaren pogingen onderneemt vredes­besprekingen aan te knopen met Kony, en een ex-rebel die een hoge functie had in Kony’s leger: Moses. De verhalen van Moses geven onder meer zicht in de wijze waarop Kony zijn wreedheden op grond van de Bijbel tegenover zijn rekruten rechtvaardigt. „God is ook een moordenaar”, houdt hij hun voor. „Lees de Bijbel maar, dit en dat vers: God heeft de inwoners van Sodom en Gomorra gedood, God is dus een moordenaar.” En zo noemt Kony nog wat voorbeelden, om te concluderen dat doden niet iets ergs is, als het maar gerechtvaardigd is.

Green weet boeiend en zonder opsmuk verslag te doen van zijn pogingen ‘de voorzitter’ zelf te spreken te krijgen. Ondertussen wordt steeds duidelijker dat Kony op eigen krachten nooit kan overleven. Andere actoren houden zijn beweging in stand, zoals het regime in de Sudanese hoofdstad Khartoem. Maar ook de Ugandese president Museveni heeft boter op het hoofd, aldus Green, en in zijn kielzog de internationale gemeenschap. Green weet het overtuigend neer te zetten en schreef daarmee een uitstekende en vlot leesbare gids over een van de meest dramatische conflicten op aarde.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer