Scharrelen in een taartpunt
Vrolijk kakelend loopt een koppeltje legkippen een eindje met de bezoeker mee. Die voelt zich meer dan welkom op de innovatieve Rondeelvestiging van Gerard en Jeanet Brandsen in Barneveld.
Elke gast die door de bezoekerstunnel wandelt of een rondje om het bedrijf doet, krijgt nieuwsgierige blikken toegeworpen, alsof de kippen willen vragen: „Zeg, wie ben jij?” Andere krabben en pikken in de bodem en een enkeling ligt op haar gemak in het zand.
„Ze pikken elkaar niet meer, zoals in de meeste pluimveehouderijen. Zelfs de snavels hoeven niet meer geknipt te worden”, vertelt Brandsen. „Wij zorgen ervoor dat ze afleiding hebben. Ze krijgen strobalen en gasbetonblokken om in te pikken.” Ook strooit de pluimveehouder in het dagverblijf koolzaad en gemengd graan.
Van bovenaf gezien lijkt de innovatieve kippenstal bij Barneveld op een taart waaruit een punt mist. Om een kern liggen nog vijf segmenten, die elk 6000 kippen huisvesten, 30.000 in totaal.
Ze kunnen vrij rondwandelen in een nachtverblijf, een dagverblijf en een bosrand.
„In veel kippenhouderijen met uitloop blijft 70 tot 80 procent van de kippen in het nachtverblijf. Ze ervaren de openingen naar buiten als tochtgaten. En daar hebben ze een hekel aan”, weet Ruud Zanders, directeur van Rondeel, een van de ondernemingen van kippenstallenspecialist Vencogroep uit het Brabantse Eersel. Hij heeft ervoor gekozen om het nachtverblijf door een oprolbare zijwand te scheiden van het dagbehuizing.
Het dagverblijf is afgeschermd met lichtdoorlatend dakzeil. „Kippen zijn geen waterdieren. Zo houden ze het binnen droog, terwijl ze er ook van kunnen genieten als de zon schijnt”, vertelt Zanders.
De kippen scharrelen er in het dagverblijf op kunstgras. Echt gras zou binnen twee weken weg zijn en stro geeft te veel fijnstof.
De bosrand is rondom afgeschermd met gaas waar vossen en andere roofdieren niet doorheen komen. „Kippen kunnen daar scharrelen en beschutting vinden onder de struikjes”, legt Zanders het nut ervan uit. „Komt er onverhoopt een ophokplicht, dan hoeven we alleen de bosrand maar te sluiten met windbreekgaas.”
De bosrand bij Brandsen is echter een modderpoel; struikgewas is er niet meer te vinden. „Dat is een aandachtspunt. Bij volgende Rondelen zal dit opgelost zijn”, beaamt Zanders. Brandsen vult aan: „In de eerste drie weken hadden ze de struiken finaal weggepikt.”
In de kern heeft het uitzoeken en inpakken van de eieren plaats. Ook zijn er vergaderruimten te huur. „De pluimveehouder kan zijn boterham verdienen met de kippen, maar de verhuur van de zalen levert hem het beleg op”, aldus Zanders.
Brandsen raakte enthousiast om mee te doen met de vestiging van de allereerste Rondeelstal toen Zanders hem drie jaar geleden benaderde. „Uit onderzoek van de Wageningen Universiteit bleek dat daarbij het dierenwelzijn, het werkplezier en het milieu gebaat zijn. Concreet: ik kan meer aandacht geven aan mijn dieren en krijg een hogere marge op de eieren doordat ik ze rechtstreeks lever aan Albert Heijn.”
De pluimveehouder stelt onomwonden dat hij meedoet om een goede boterham te kunnen verdienen. „Maar ik heb natuurlijk ook een verantwoordelijkheid voor de schepping.”
Zanders onderschrijft dat. „Nadat in 2003 miljoenen kippen zijn gedood vanwege de vogelgriep heeft de Wageningen Universiteit een onderzoek laten uitvoeren naar een concept dat beter uitpakt voor ”boer, burger en beestje”. Vooral de laatste zin uit het onderzoeksrapport uit 2004 intrigeerde ons: Wie neemt het stokje over? En dat deed de Vencogroep.”
De kippen varen wel bij het Rondeelconcept. „De Dierenbescherming geeft ons er zelfs drie sterren voor: de hoogst mogelijke score”, stelt Zanders tevreden vast. „En zelfs Wakker Dier ligt hier niet wakker van.”
Rondeel hecht aan openheid, aldus Zanders. Het is een van de weinige bedrijven in de agrarische sector die gevolgd kunnen worden via Twitter. Bovendien zijn bezoekers van harte welkom om met eigen ogen te komen bekijken hoe lekker de kippen in hun vel zitten. Brandsen: „Alleen op zondag zijn we dicht.”
Rondje eieren
De Rondeeleieren gaan met zeven stuks tegelijk in ronde doosjes van kokosvezel. „Voor elke dag een ei”, glimlacht Ruud Zanders. „We zochten een alternatief voor het pulpdoosje dat er bovendien in de supermarkt direct uit zou springen. De klant beslist immers binnen drie seconden, weten we uit onderzoek.”
Onderscheidend is het bruine doosje zeker. Net als de eieren. „Onze eieren zijn echter niet biologisch”, legt Gerard Brandsen uit. „Dat vraagt speciaal voer, waardoor de kostprijs te hoog zou worden.”
Wel krijgen ze drie sterren van de Dierenbescherming. „Scharreleieren krijgen er nul”, weet Zanders. „Bovendien zijn Rondeeleieren de enige met een milieukeur. Dat komt onder andere doordat de ammoniakuitstoot en het energieverbruik veel lager zijn dan in de gangbare kippenstallen.”
Wereldeidag
Vandaag is het de Wereldeidag. Het Rondeel te Barneveld richt een eierkraam in en deelt onder meer stickers en ballonnen uit. Adres: Gerard en Jeanet Brandsen, Amerongenweg 3 in Barneveld.
