Haeser was samen met SEZ-bestuurslid Anton Stam van 13 tot 27 september in het Midden-Amerikaanse land. De reis verliep niet zonder strubbelingen, vertelt Haeser. „Ik had op tijd een visum aangevraagd om religieus werk in Cuba te mogen doen, maar het visum was er niet tijdig binnen. Toen ben ik op een toeristenvisum naar Cuba gereisd. Dat ging goed, maar halverwege het verblijf kwam er tijdens een bijeenkomst met predikanten toch opeens iemand van de overheid binnenstappen. Die man vroeg naar mijn papieren. Ja, ze weten waar je zit. Het is goed afgelopen, omdat we konden aantonen dat het ”religieus visum” wel was aangevraagd.”

Zo ondervindt de SEZ vaker hinder. „Het is erg lastig voor ons om boeken en lectuur in grote partijen naar Cuba te verzenden. Dat is een gevolg van de handelsblokkade door de Verenigde Staten. Via pakketpost kunnen wij wel boeken naar predikanten versturen, maar geen grote hoeveelheden.”

De SEZ probeert Cubanen van middelen te voorzien waardoor zij zelf kunnen drukken en printen. „Kleine cursusboekjes printen gaat wel, maar hele boeken is lastiger. Wij kunnen echter geen grote drukpers Cuba binnenkrijgen. Daarom neem ik elke reis veel USB-sticks mee. Daar staat dan voor 4 gigabyte aan puriteinse en reformatorische geschriften op. Die computersticks geven we aan voorgangers.”

Calvijn

In Cuba is volgens de overheid 1,5 procent van de 11,5 miljoen inwoners protestant. „Het lijkt erop dat zij dat percentage bewust laag houdt. Wij constateren echter dat er veel meer protestanten zijn. Wij komen op zeker 3 tot 4 procent uit. Er zitten veel oecumenisch gekleurde kerken tussen. Wij richten ons op de meer behoudende, Bijbelgetrouwe kerken. We kiezen echter bewust niet voor één kerk. We moeten alle mogelijkheden benutten. Zo heeft de SEZ ook contact met enkele predikanten van pinkstergemeenten. Dat zouden wij in Nederland niet zo gauw doen, maar er zijn pinkstervoorgangers die de ”Institutie” van Calvijn bestuderen. Er zijn in Cuba geen kerkhistorische blokkades.”

De kerken hebben sinds het bezoek van de paus aan Cuba in 1998 meer zelfbewustheid gekregen, constateert Haeser. „Ze treden meer naar buiten en de kerken grijpen de ruimte die ze krijgen aan. De protestante kerken doen veel aan gemeenteopbouw.”

De SEZ maakt momenteel haast. „Wij hebben nu een stevige voet aan de grond in Cuba. Wij zijn bang dat als de grenzen meer opengaan en de handelsboycot wordt opgeheven, het land overspoeld wordt door allerlei groepen. Voordat het zover is moeten wij zo veel mogelijk werk hebben gedaan om het gereformeerd belijden een vastere plaats te geven.”

Haeser reisde deze keer naar Cuba om zo veel mogelijk predikanten te ontmoeten. „Wij hebben aan Cubaanse predikanten gevraagd: Wilt u predikanten uit uw omgeving uitnodigen voor een ontmoeting met ons? Dat heeft goed gewerkt. We konden zo ons netwerk verder uitbreiden. Het mooie was ook dat tijdens deze bijeenkomsten predikanten elkaar ontmoetten die elkaar soms niet eens kenden of altijd afstand tot elkaar hadden bewaard. Er zijn blijvende contacten tussen predikanten uit voortgekomen.”

Tijdens de bijeenkomsten zetten Haeser en Stam uiteen wat de SEZ voor de kerken in Cuba kan betekenen, ook in de vorm van cursussen, zondagsschoolmateriaal, verdiepingsstof. „Aan de Cubaanse predikanten vragen wij wat de SEZ nog meer kan doen en tegen welke problemen zij aanlopen. Soms hebben ze last van actieve sekten. Dan probeer je een gids te zijn. Soms zijn er ook vragen over onze achtergrond. Het calvinisme wordt in Zuid- en Midden-Amerika niet zonder meer als iets positiefs gezien. Dan leg je uit wat de SEZ voorstaat.”

De vraag naar materiaal is „enorm”, zegt Haeser. „In Cuba zijn momenteel 15.000 cursisten actief. Er is een grote vraag naar Bijbels. Slechts vier op de tien mensen hebben zelf een Bijbel. Ook is er veel vraag naar groteletterbijbels; door de slechte voorzieningen zijn er weinig brillen. Vanwege het Bijbeltekort gaan wij Bijbelgenootschappen weer om extra Bijbels vragen. Via de oecumenische Raad van Kerken in Cuba komt er wel materiaal Cuba binnen, maar dan heb je het over nieuwe vertalingen en platenbijbels. Wij proberen deugdelijke Bijbels naar Cuba te krijgen.”

Wachtwoord

Haeser ervaart iedere keer weer de leiding van de Heere. „Ook op deze reis. De tekst die ik meekreeg bij mijn belijdenis, 1 Korinthe 15:58, was als een soort wachtwoord: „Zo dan, mijn geliefde broeders! Zijt standvastig, onbewegelijk, altijd overvloedig zijnde in het werk des Heeren, als die weet dat uw arbeid niet ijdel is in de Heere.”

Tijdens een van de ontmoetingen vroeg een predikant of hij de bijeenkomst mocht afsluiten. Wat las hij? 1 Korinthe 15. We hebben ook een seminar voor 150 predikanten bijgewoond. Wat was het motto? 1 Korinthe 15:58. Zo geeft de Heere steeds een blijk van Zijn leiding.

Ik vergeet ook het moment niet dat we in een plaatsje achter de bergen waren, ver van de dichtstbijzijnde stad. Daar bezochten wij twee predikanten in een schamel huis – het gaat erg slecht met Cuba, er is veel armoede. De tranen liepen over hun wangen van dankbaarheid, dat wij de moeite hadden genomen naar hen toe te komen.”

Jan Haeser

Jan Haeser (1953) is evangelist en coördinator van de Spaanse Evangelische Zending. Voordat hij bij de SEZ werkzaam was, was Haeser onder meer wethouder in Hardinxveld-Giessendam. Dat was geen voltijdsfunctie. Daarom werd Haeser naast wethouder in 1991 ook voorlichter voor de SEZ. In die periode zorgde hij dat de SEZ een professionelere opzet kreeg. In 2000 trad hij volledig in dienst van de SEZ, als opvolger van evangelist M. Aleman, die met pensioen ging. Haeser leerde toen Spaans. Naast zijn werk als evangelist voor Latijns-Amerika is hij bureausecretaris en coördinator van het werk in Nederland.

In kerkbreed komt iedere week een persoon aan het woord die een reflectie geeft op een opvallende gebeurtenis of ontwikkeling in het kerkelijk leven. Vandaag: 
Jan Haeser, evangelist van de Spaanse Evangelische Zending (SEZ). Hij is net terug van een reis naar Cuba, waar hij tientallen predikanten ontmoette.