Portugal viert 100 jaar republiek
LISSABON (ANP) – Portugal viert maandag en dinsdag de invoering van de republiek honderd jaar geleden. Na gevechten in Lissabon op 4 oktober 1910, waarbij tientallen doden vielen, vluchtte koning Emanuel II naar Engeland. Op 5 oktober 1910 werd de republiek geproclameerd.
Voor het stadhuis van Lissabon houden president An¡bal Cavaco Silva en premier José S¢crates dinsdag toespraken over honderd jaar republiek.
Onder leiding van Te¢filo Braga kreeg Portugal na de afschaffing van de monarchie een voor die tijd in Europa moderne republiek, met algemeen kiesrecht voor alle mannen, scheiding van kerk en staat, burgerlijk huwelijk, mogelijkheid tot echtscheiding en afschaffing van de adel.
Aan het eerste liberale en vooruitstrevende tijdperk van de Rep£blica Portuguesa kwam een einde toen Ant¢nio de Oliveira Salazar in de tweede helft van de jaren twintig een autoritair bewind begon te vestigen. De Estado Novo (Nieuwe Staat) hield het Zuid-Europese land bijna een halve eeuw in zijn greep. Portugal kon na de Tweede Wereldoorlog zelfs NAVO-lid worden. Menig rechtgeaarde democraat in West-Europa sprak er toen schande van dat een niet-democratisch land lid kon zijn van het bondgenootschap.
Binnen Portugal rees verzet tegen de dictatuur onder jonge, progressieve legerofficieren. Hun Movimento das Forças Armadas (MFA, Beweging van de Strijdkrachten) maakte op 25 april 1974 met de Anjerrevolutie een einde aan de dictatuur. Na enkele enigszins chaotische jaren werd Portugal vervolgens weer een stabiele democratie.