Ook vrijdag, op de derde dag na het openstellen van de zogenaamde groene lijn, was het druk bij de grensposten. In drie dagen tijd zijn 10.000 Cyprioten aan de andere kant gaan kijken. Verschillende Griekse Cyprioten willen zondag het orthodoxe paasfeest voor het eerst na 29 jaar in hun dorpen in het noorden vieren, waaruit ze na de Turkse militaire interventie in 1974 waren gevlucht. Omgekeerd bezoeken Turkse Cyprioten hun geboortedorpen in het zuiden, die ze tijdens de etnische onlusten van 1963 hebben verlaten. Ze zochten toen een veilig heenkomen in de door Turken gedomineerde enclaves.

„Ik ben heel gelukkig. Ik ga nu naar de Griekse kant en zal daar voor het eerst sinds zo veel jaren mijn huis weer zien”, zei woensdag de eerste Turkse Cyprioot die de grens overstak. „Ik hoop dat deze deling snel en voor altijd afgelopen zal zijn”, vervolgde de man voordat hij de 500 meter brede bufferzone in wandelde.

Een Griekse Cyprioot kon het woensdagavond niet geloven dat hij zomaar in het Turkse deel van het eiland in de Middellandse Zee was geweest. „Het was net een droom. Mensen kwamen hun woningen uit en begroetten ons in het Grieks toen ze de kentekenplaten op onze auto’s zagen.”

De openstelling van de grens is een eenzijdige beslissing van het Turkse Noord-Cyprus. Commentatoren vragen zich af of het gaat om een gebaar van goede wil of dat er van een val sprake is.

Voor de Grieks-Cypriotische regering is het zonneklaar wat hier aan de hand is. Zij spreekt over een val. De maatregel van de Turks-Cypriotische leider Rauf Denktash wordt als „illegaal” bestempeld. Tegelijkertijd benadrukken de Grieks-Cypriotische autoriteiten dat ze het recht van alle Cyprioten op volledige bewegingsvrijheid respecteren.

De Grieks-Cypriotische regering vermoedt bovendien dat Denktash onder het mom van vertrouwenwekkende maatregelen via een achterdeur wil bereiken dat de in 1983 eenzijdig uitgeroepen ”Turkse Republiek Noord-Cyprus” officieel wordt erkend. Tot dusver heeft alleen Ankara de staat erkend. Feitelijk verkeert de staat dus in een isolement. Denktash wil dit doorbreken en zoekt al sinds jaar en dag erkenning voor zijn republiek. Tot dusver tevergeefs.

Sommige diplomaten suggereren dat Rauf Denktash door de grens open te stellen, de aandacht wil afleiden van zijn weigering om akkoord te gaan met een door de VN voorgesteld herenigingsplan. Door die weigering kan 1 mei volgend jaar alleen het Griekse deel van Cyprus zich aansluiten bij de Europese Unie. Denktash staat hierdoor onder sterke druk en die druk is nog toegenomen nadat de regering van Grieks-Cyprus eerder deze maand de officiële toetredingsdocumenten heeft ondertekend. Komt het niet tot een hereniging, dan wordt alleen het Griekse deel lid van de EU.

En die boot wil het Turks-Cypriotische volk eigenlijk niet missen. Het EU-lidmaatschap ziet de bevolking als een historische kans op een stuk welvaart. Terwijl het Griekse deel van het eiland floreert, verpaupert het Turkse deel. Grieks-Cyprus trekt ieder jaar 2,6 miljoen toeristen. Dat is het viervoudige van het inwonertal. Het noorden trekt slechts 85.000 gasten uit Europa en 350.000 uit Turkije aan, die over een veel kleinere beurs beschikken dan de Europeanen. Een Turkse Cyprioot zei donderdag niet voor niets dat hij in het Griekse zuiden een Cypriotisch paspoort wilde bemachtigen, zodat hij „een baan in Europa” kon krijgen.

Met de beperkte openstelling van de grens is er nog geen oplossing gevonden voor de kwestie Cyprus. Een oplossing voor de grootste problemen, zoals het teruggeven van bezittingen, is geen stap dichterbij gekomen. Toch kan de openstelling verstrekkende gevolgen hebben. Als iedere dag duizenden Cyprioten over en weer de grens oversteken, geven ze daarmee te verstaan dat het de politici waren die de muur hebben opgericht en niet de burgers.

Door de onderlinge contacten kan van onderaf het wederzijdse wantrouwen worden weggenomen en komen misschien ook de politici nader tot elkaar. Grieks-Cyprus heeft een serie maatregelen aangekondigd die handel tussen de eilandsdelen mogelijk moeten maken. Bovendien wil men Turks-Cyprioten de mogelijkheid bieden in het Griekse deel van het eiland te werken. Cyprus, dat in de oudheid bekendstond als het eiland van de liefde, lijkt op weg zijn oude naam weer eer aan te doen.