Kleine Kamper kerkgeschiedenis
Evenals de gereformeerde gemeente in het Brabantse Veen heeft de gemeente te Kampen een geschiedenis van 175 jaar. Daarmee zijn beide de oudste van het landelijke kerkverband. In een lijvig werk van bijna 750 pagina’s heeft de auteur W. B. Kranendonk de Kampense geschiedenis uitvoerig beschreven onder de titel ”Wakend aan Zijn poorten”.
Het is een bewogen geschiedenis geweest, waarover veel meegedeeld wordt. Zo kan men in het boek lezen over de activiteiten van de ”vader” van de Afscheiding Hendrik de Cock en over zijn arrestatie, over de bestudeerde boer en lerend ouderling Dirk Hoksbergen (van wie op bladzij 74 een onbekende brief is geplaatst), over vermaarde voorgangers zoals Elias Fransen, Daniël Christiaan Overduin, Johannes Vreugdenhil (die de gemeente twee keer diende), over P. Honkoop jr. (die er het langst heeft gestaan, namelijk bijna dertig jaar) en anderen. Veel informatie wordt over hen aangereikt, veel ook wordt verteld over het wel en wee van de gemeenteleden en alles wat met het kerkelijk leven in verband stond.
Veel dus, maar niet te veel. Er zijn plaatselijke kerkgeschiedenissen waarbij een recensent zich moeizaam naar het laatste hoofdstuk moet worstelen, maar dat is bij ”Wakend aan Zijn poorten” zeker niet het geval. Want de zorgvuldige beoordelingen en de evenwichtige wijze van beschrijven maken dat dit boek over Kampen ook voor buitenstaanders goed te lezen is. Dat is een winstpunt en daarmee behoort het tot de (niet al te lange) rij van plaatselijke kerkgeschiedenissen die van meer dan lokaal belang zijn. Het heeft recht op een plaats naast uitstekende monografieën zoals die van Opheusden (”Herdenk de trouw”) door A. van Voorden en anderen, die van Zeist (”Gebouwd op het Fundament”), door M. K. Treur en die van Rotterdam-Boezemsingel (”Zijn vuur en haardstede”, 2 delen) door J. Mastenbroek.
Wat mij ook trof is de eerlijke wijze waarop allerlei zaken worden weergegeven. Tegenstanders komen al evenzeer aan het woord als voorstanders en aan hun argumenten wordt recht gedaan, ook al verschilt de schrijver met hen van mening. Partijschappen in de gemeente en de scheuringen die hebben plaatsgehad, worden niet verdoezeld. Over bepaalde ethische kwesties treffen we besluiten aan van de kerkenraad en van de meerdere kerkelijke vergaderingen. Zo worden bijvoorbeeld de visies op televisiebezit, het al dan niet uitoefenen van de tucht daarover, het rijden door de predikanten op de zondagen om in andere gemeenten voor te gaan, het catechisatiebezoek door de jeugd en niet te vergeten de kleding aan de orde gesteld.
Wat het boek extra aantrekkelijk maakt is de ruimte die erin gereserveerd is voor de illustraties. Dat zijn soms gewoon foto’s, andere keren afbeeldingen van tekstfragmenten, titelpagina’s of rouwkaarten en vele daarvan zijn in kleur opgenomen, zonder dat dit ten koste ging van de scherpte. In dit opzicht zet dit boek een trend in, want tot nog toe staan de meeste predikanten en leden van de Gereformeerde Gemeenten er niet gekleurd op in dit soort werken.
Staan er dan geen foutjes in het boek? Uiteraard wel. Om een voorbeeld te geven, een bijschrift op blz. 66 vermeldt ten onrechte dat de herdruk van de Dordtse Kerkorde door Hoksbergen zou zijn opgesteld. Verder wordt op blz. 474 meegedeeld dat ds. Honkoop „het vragenbroek van ds. A. Hellenbroek” gebruikte. Een typefoutje dus, als gevolg van Hellenbroeks achternaam en een futiel vlekje in een beschrijving die een aanwinst is voor iedere geïnteresseerde in de kleine kerkgeschiedenis.
Wakend aan Zijn poorten. De geschiedenis van de Gereformeerde Gemeente Kampen, W. B. Kranendonk; uitg. Kerkenraad Gereformeerde Gemeente, Kampen, 2010; 734 blz.; € 35,- (excl. verzendkosten). Te bestellen via jubileumboek@gergemkampen.nl.