De Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de Palestijnse president Mahmoud Abbas kwamen zondag niet tot overeenstemming over de bouwstop, ondanks koortsachtige bemiddeling van de Verenigde Staten. Die hoopten Israël ervan te overtuigen het moratorium te verlengen.

De Joodse kolonisten, onder wie veel aanhangers van de Likudpartij van Netanyahu, hadden geen boodschap aan de oproep van de premier eerder op de dag om terughoudendheid te betrachten na het verlopen van het moratorium. „De premier roept de inwoners van Judea en Samaria en de politieke partijen op om vandaag en in de toekomst terughoudendheid en verantwoordelijkheid te tonen, precies zoals zij terughoudendheid en verantwoordelijkheid toonden tijdens de maanden van de bevriezing”, aldus een officiële verklaring.

Een groep Israëliërs legde in de kolonie Kiryat Netafim met luid gejuich de eerste steen voor een nieuwe school. In Revava begonnen de kolonisten met de aanleg van een complete woonwijk. Daarvoor stonden de hele dag al cementwagens en bulldozers klaar. In totaal zullen in die kolonie 13.000 nieuwe woningen verrijzen.

Israël heeft geen moeite met de afloop van de bouwstop. Volgens Jeruzalem kan best over vrede gepraat worden, terwijl door Joodse kolonisten wordt gebouwd in bezette gebieden. De Israëlische minister van Defensie, Ehud Barak, zei de kansen op een overeenkomst over het moratorium op 50 procent te schatten. „De kans op vredesonderhandelingen is echter veel groter”, stelde hij.

De vrees dat Abbas weg zou lopen van de onderhandelingstafel als Israël de bouwstop niet zou verlengen, bleek ongegrond. De president stelde zaterdag nog dat Israël moest kiezen tussen vrede of bouwen. Zondag zei Abbas echter dat hij op 4 oktober in Parijs Arabische topdiplomaten zal spreken, en daarna pas beslist wat hij zal doen. Hij wil onder meer overleggen met de Arabische Liga en Palestijnse instellingen alvorens de stekker uit het vredesproces te trekken.

Hij zei wel dat de vredesonderhandelingen „zonde van de tijd” zijn als het moratorium niet verlengd zou worden. De Amerikaanse president Barack Obama drong eerder ook al aan op verlening van de bouwstop.

De bouwstop is het meest prangende probleem tussen de Palestijnen en de Israëliërs, die pas sinds kort weer met elkaar om tafel zitten. Israël bezette de Westelijke Jordaanoever tijdens de Zesdaagse Oorlog in 1967 en begon enkele maanden later met de bouw van nederzettingen. In de meer dan 120 Joodse nederzettingen in bezet Palestijns gebied wonen inmiddels zo’n 500.000 Joden tussen 2,5 miljoen Palestijnen.

Vrede vereist verder een oplossing voor bezet Oost-Jeruzalem, waarvan de Palestijnen hun hoofdstad willen maken. Ook over het lot van Palestijnse vluchtelingen moet worden gesproken. Israël eist daarnaast garanties over de veiligheid van de Israëliërs.