Toenemende zorgen over Ierland
De Keltische tijger is getemd. Jarenlang ging het Ierland geweldig voor de wind. Maar inmiddels heeft de crisis er hard toegeslagen. Het moet nu knokken om niet het vertrouwen van de financiële markten te verliezen en Griekenland achterna te hollen.
De rente op tienjarige Ierse staatsleningen, afgemeten aan het rendement bij de handel in dit papier, klom in de loop van deze week naar bijna 6,5 procent. Het verschil met soortgelijke Duitse stukken bereikte een omvang van meer dan 400 basispunten, ofwel 4 procentpunten. Dat betekende een record sinds de invoering van de gemeenschappelijke Europese munt.
Geen goed nieuws. Het wijst op een aanhoudende dreiging van oplaaiende onrust binnen de eurozone. Het illustreert een tanend vertrouwen op de markten in de betrokken EU-lidstaat. Als beleggers immers alleen tegen een hogere vergoeding het genoemde waardepapier willen kopen en bezitten, achten zij een toenemend risico van wanbetaling aanwezig.
Woensdag was er de opluchting dat het de Ierse overheid in ieder geval lukte vers kapitaal aan te trekken. Zij haalde 1,5 miljard euro op met een emissie van achtjarige en vierjarige obligaties, tegen een rente van respectievelijk 6,02 en 4,76 procent. Bij een vorige veiling bedroegen de percentages bij deze looptijden 5,08 en 3,62. Inmiddels is Dublin dus aanzienlijk duurder uit.
Behalve Ierland verkeren ook Griekenland, Spanje en Portugal nog altijd in de gevarenzone. Aan de hand van de beginletters worden zij soms aangeduid met het weinig vleiende woord ”pigs”, Engels voor varkens of zwijnen. Investeerders letten er nauwkeurig op of zij geloofwaardig opereren bij het op orde brengen van de staatshuishouding. Zijn zij te weinig voortvarend, dan valt de toegang tot de kapitaalmarkt in het slot en moeten zij een beroep doen op het IMF en de EU om hun verplichtingen te kunnen naleven.
Ierland ligt de laatste weken weer extra onder het vergrootglas. Dat houdt verband met nieuwe rampspoed in de bankensector. Anglo Irish, dat veel financiële middelen heeft verstrekt aan projectontwikkelaars, kreeg in 2009 door de vastgoedcrisis te kampen met ernstige problemen. Om de onderneming te redden, werd ze genationaliseerd. Eind vorige maand meldde zij over het eerste semester een monsterverlies, als gevolg van afschrijvingen op uitstaande vorderingen, van 8,2 miljard euro. Ratingbureaus Standard and Poor’s en Moody’s hadden kort ervoor, gelet op waarschijnlijk de noodzaak van aanvullende overheidssteun, de kredietwaardigheid van Ierland al verlaagd.
De natie aan de westflank van het continent beleefde ooit heel wat betere tijden. Zij transformeerde vanaf halverwege de jaren 90 in hoog tempo tot een van de welvarendste economieën van de EU en genoot toen bekendheid als de Keltische tijger. Tussen 1992 en 2005 lag de gemiddelde jaarlijkse stijging van het bruto binnenlands product (bbp) op 6,9 procent. In 2007 liet zij een groei aantekenen van 6,0 procent. Tot dan vertoonde de begroting een overschot en bleef de staatsschuld beperkt tot rond de 25 procent van het bbp. Prachtige cijfers
Maar toen kwam de omslag. De nationale huizenmarkt stortte in, wereldwijd diende zich de kredietcrisis aan. De economie zakte weg in een diepe recessie, met in 2009 een krimp van ruim 7 procent. Het saldo van het collectieve budget was reeds in het rood gedoken en schoot door naar circa 14 procent. De overheidsschuld dijde uit tot 64 procent en zal naar verwachting oplopen tot 87 procent in 2011.
Anders dan de meeste overige EU-lidstaten reageerde Dublin op de verslechtering van de conjunctuur niet met stimuleringsmaatregelen. Integendeel, het kabinet van premier Cowen kondigde al in 2009 een ingrijpend bezuinigingspakket af. In 2010 volgde een tweede. De ambtenarensalarissen en de sociale uitkeringen zijn fors gekort. Dat gebeurde zonder veel weerstand; het incasseringsvermogen van de bevolking blijkt groot.
Dit beleid heeft waarschijnlijk de krimp verhevigd, maar het getuigt wel van ambitie om financieel de boel op orde te krijgen. Op die manier hield de regering tot dusver de markten te vriend. Haar aanpak bevorderde het vertrouwen dat niet eenzelfde situatie zou ontstaan als rond Griekenland. Het drama bij Anglo Irish wakkert echter toch de twijfel aan en dus moet Ierland nog steeds alle zeilen bijzetten om niet uit de gratie te raken.