Commentaar: Verdeeldheid bij links
Militaire strategen weten dat bondgenootschappen altijd broos zijn. De geschiedenis heeft dat bewezen. Zolang er een gemeenschappelijke vijand bestaat, lijkt er eenheid te bestaan. Zodra hij is overwonnen, slaat eenheid vaak om in verdeeldheid. Iedere vroegere bondgenoot gaat dan weer voor zijn eigen belang.
D66-leider Pechtold is hierop een uitzondering. Nog voordat de tegenstander het strijdperk heeft betreden, laat hij zijn bondgenoten los. Omdat dit zijn eigen belang beter dient.
Eerder deze week maakten PvdA-prominent Plasterk en SP-leider Roemer bekend dat hun fracties samen met die van GroenLinks en D66 volgende week tijdens de algemene financiële beschouwingen met een tegenbegroting zouden komen. Pechtold heeft gisteren laten weten dat die begroting niet namens hem wordt gepresenteerd. En daarmee is het progressieve blok uiteengevallen.
De gedachte om als progressieve fracties een gezamenlijke tegenbegroting op te stellen komt voort uit het verzet van die partijen tegen de bezuinigingsplannen van het demissionaire kabinet. Omdat deze beleidsvoornemens algemeen worden beschouwd als de opmaat tot de grote bezuinigingsoperatie van het komende regering van VVD en CDA willen progressieve fracties het signaal afgeven dat het die kant niet op moet.
Feitelijk deelt D66 de bezwaren van de andere progressieve partijen tegen de bezuinigingspolitiek. Vaststaat ook dat Pechtold als geen ander zal beuken op het toekomstige rechtse kabinet. Met PvdA, GroenLinks en SP ziet hij de combinatie VVD en CDA als de vijand.
Toch wil Pechtold bij het voeren van oppositie zijn eigen lijn trekken. Hij wenst niet te veel geïdentificeerd te worden met de SP. Die partij is hem te links. Dat kan een eventuele toekomstige samenwerking met de VVD blokkeren. Diep in zijn hart hoopt Pechtold nog op een paarse coalitie. Zolang een nieuw, rechts kabinet nog niet op het bordes staat, houdt hij zich met dat verlangen op de been.
De opstelling van Pechtold illustreert de immense verdeeldheid die er in de politiek Den Haag is. Er zijn allerlei bezwaren in te brengen tegen een links kabinet. Duidelijk is dat belangrijke christelijke waarden daar niet veilig zijn. Alleen al daarom verdient een progressieve coalitie niet de voorkeur.
Maar tegelijkertijd is de verbrokkeling van het linkse blok een veeg teken. Politici laten kennelijk het partijbelang prevaleren boven het landsbelang. Dat zou hun toon in de kritiek op andere partijen wel eens mogen matigen. Dit geldt zeker voor Pechtold, voor wie het voeren van oppositie een soort tweede natuur is geworden.
De verdeeldheid die nu zichtbaar wordt kan een kans zijn voor het rechtse minderheidskabinet dat onder leiding van Opstelten in elkaar wordt getimmerd. De opzichtige begeerte van Pechtold naar regeringsdeelname biedt Rutte een schitterende kans om D66 uit te dagen om op sociaaleconomisch terrein kleur te bekennen tegenover de SP. Op die manier kunnen de progressieve partijen nog verder uiteengedreven worden, waardoor hun verzet gebroken kan worden.
