In de bekende en breed gewaardeerde serie ”Praktisch en Pastoraal” van uitgeverij Groen verscheen een boek waarin aandacht wordt geschonken aan het thema ”autisme, geloof en kerk”. Dat gebeurt door mensen die er verstand van hebben en die ons echt dienen met wat zij aan het papier hebben toevertrouwd.

Na een inleidend eerste hoofdstuk waarin uit de doeken wordt gedaan wat autisme is en wat deze stoornis zoal met zich meebrengt, volgt een hoofdstuk waarin dr. Schaap verslag doet van een onderzoek dat zij heeft gedaan naar de verhouding tussen autisme en geloof. Wat al enigszins te verwachten was, wordt nu door haar aangetoond: ook in het geloofsleven hebben heel wat autistische mensen te maken met angst, bijvoorbeeld in hun godsbeeld. Ook komt naar voren dat het volgen van een kerkdienst en het bidden voor hen vaak moeilijk zijn.

In de volgende hoofdstukken wordt een aantal deelgebieden besproken. Zo wordt er ingegaan op de geloofsopvoeding van autistische kinderen door hun ouders en hoe op school het beste uit de Bijbel verteld kan worden als er ook autistische kinderen in de klas zijn. Een heel goed hoofdstuk vind ik dat over het omgaan met autistische kinderen op de catechisatie of in het jeugdwerk. Het is echt met kennis van zaken geschreven en voorzien van vele praktische tips waarmee we onze winst kunnen doen.

In een volgend hoofdstuk wordt ingegaan op het bijwonen van de kerkdienst door mensen met een autistische stoornis (ASS) en worden nuttige handvatten gegeven voor degenen die verantwoordelijk zijn voor de inrichting ervan. In dit hoofdstuk trof ik één keer de aanduiding ”autisten” aan, de enige keer in het boek. Een slip of the pen, want dit woord moeten we vermijden, denk ik. Mensen met een ASS vinden het niet fijn om zo aangeduid te worden, en terecht.

Na een hoofdstuk over pastorale zorg aan gemeenteleden met autisme volgt een hoofdstuk waarin de suggestie wordt gedaan om aan een autistisch gemeentelid een ‘maatje’ ter beschikking te stellen. Ik denk dat dat heel goed kan werken. Meesterlijk vind ik het hoofdstuk waarin aandacht wordt gegeven aan de partner van iemand met een autistische stoornis. Bijzonder invoelend geschreven en met grote kennis van zaken. Dit hoofdstuk zal mensen die ermee te maken hebben, echt verder helpen. Het boek eindigt met een heel mooi hoofdstuk over een theologie van de gebrokenheid. De slotzinnen ervan zijn zodanig dat je met tranen in je ogen het boek dichtdoet. Om een andere keer nog naar de bijlagen te kijken, die er ook toe doen. Er is een boekenlijst opgenomen, een aantal nuttige websites wordt vermeld en ook wordt aangegeven waar pictogrammen kunnen worden gedownload. Een aantal ervan is ook afgedrukt. Een lijstje met de personalia van de schrijvers besluit het boek.

Ik ben heel dankbaar voor deze uitgave. Hij zal in een behoefte voorzien en het lezen ervan kan ik van harte aanbevelen. Doordat er tien schrijvers aan dit boek hebben meegewerkt, is er enige overlap in de verschillende hoofdstukken. Het heeft me niet gestoord. Ik hoop dat door dit boek de kennis van en het begrip voor autisme in de gereformeerde gezindte nog verder zal worden vergroot en de liefdevolle aandacht voor gezinnen waarin deze problematiek voorkomt, zal worden versterkt. Allen die in het kerkelijke leven een taak hebben, kunnen dit boek niet ongelezen en onbesproken laten. Aan een boek als dit hebben we wat!

Veilig bij God. Over autisme, geloof en kerk, dr. Hanneke Schaap-Jonker en Jannine van Schothorst-van Roekel (red.); uitg. Groen, Heerenveen, 2010; ISBN 978 90 5829 968 0; 180 blz.; € 12,50.