„Het is een proces dat niet is te stoppen,” zegt Jeannette Doornenbal, lector integraal jeugdbeleid aan de Hanzehogeschool Groningen en betrokken bij de landelijke initiatiefgroep ‘Andere Tijden’ die zich buigt over lestijden en opvang. De huidige lestijden zijn volgens haar afgeleid van een agrarische samenleving „met tussen de middag lange pauzes om te eten en lange zomervakanties om op het land te werken”.

Maar het ritme van de samenleving verandert, dus ook het ritme van naar school gaan, aldus Doornenbal. „Nu veel ouders tussen de middag niet meer thuis zijn, dringt zich de vraag op of kinderen de hele dag naar school moeten met een lange pauze waarvoor tussenschoolse opvang nodig is.”

Steeds meer scholen experimenteren met vijf gelijke schooldagen (lesuren van half negen ‘s ochtends tot twee uur ‘s middags), gevolgd door buitenschoolse opvang. De vrije woensdagmiddag komt dan te vervallen.

Jeannette Doornenbal, lector integraal jeugdbeleid aan de Hanzehogeschool in Groningen en lid van de landelijke initiatiefgroep ‘Andere Tijden’, over het verdwijnen van een ‘heilig huisje’.

Wie of wat is de initiatiefgroep Andere Tijden?

„Dat is van oorsprong een idee geweest van de ministeries van Onderwijs en Cultuur en Sociale Zaken. Er zijn zeer uiteenlopende organisaties in vertegenwoordigd: onderwijs, werkgevers, vakbonden, ouderverenigingen, kinderopvang enzovoort. Andere Tijden probeert de discussie over onderwijstijden naar een hoger plan te tillen. Er zijn verschillende modellen. Er wordt druk mee geëxperimenteerd. En elk model heeft zijn voor- en nadelen. De adviesgroep trekt daarmee door het land en probeert scholen te informeren en te adviseren. Een van die modellen is het vijfgelijkedagenmodel. Dat impliceert dat de vrije woensdagmiddag vervalt en dat kinderen alle vijf dagen dezelfde hoeveelheid lesuren krijgen.”

Wat is er tegen op deze vrije middag?

„Tijden veranderen. Veel ouders zijn tweeverdieners en werken de hele dag, de participatie van vrouwen in het arbeidsproces is enorm toegenomen. De schooltijden van de basisschool komen eigenlijk uit de agrarische samenleving met tussen de middag thuis eten en lange zomervakanties, zodat kinderen mee konden helpen om op het land te werken. Het ritme van de samenleving verandert, en dus verandert ook het ritme van het naar school gaan. Nu veel ouders tussen de middag niet meer thuis zijn, dringt zich de vraag op of kinderen de hele dag naar school moeten met een lange pauze waarvoor tussenschoolse opvang nodig is. De kwaliteit van die opvang is bovendien niet altijd om over naar huis te schrijven.”

Wat is het alternatief?

„Een ervan is dat kinderen elke dag vaste schooltijden hebben, van half negen ‘s ochtends tot 2 uur ‘s middags en dat de scholen voor de uren erna kwalitatief goede buitenschoolse opvang regelen. Dit is een onstuitbaar proces.”

Maar de vrije woensdagmiddag is voor velen een heilig huisje.

„Dat is, denk ik, zeker voor veel leerkrachten het geval. Ook veel ouders denken er zo over, anderen weer niet. Maar de vrije woensdagmiddag is voor veel kinderen helemaal geen vrije middag meer. Ik maak we wel eens zorgen over wat zij dan allemaal moeten doen. Voetbaltraining, vioolles, heel veel verjaardagspartijtjes. Veel kinderen worden woensdagmiddag overladen. Dat is jammer, want kinderen hebben ook ongestructureerde vrije tijd nodig. Als schooltijd door de week meer wordt gespreid, spreiden we ook de vrije tijd van de kinderen.”

En hierna? Moeten kinderen ook weer op zaterdag naar school als de economie daarom vraagt?

„Ha! Tot je 67e werken en 6 dagen naar school? De discussie is niet of kinderen meer lesuren krijgen. Wat goed is voor een samenleving, is niet altijd goed voor kinderen.”