De afgelopen weken was Angela Merkel op een zogenaamde energiereis door Duitsland: een fotosessie voor windmolens hier, een bezoek aan een biomassa-installatie daar. Eind september wil de regering-Merkel een nieuw energieconcept presenteren, dat de grote lijnen voor de energievoorziening en CO2-reductie in Duitsland tot 2050 aangeeft.

Merkels boodschap is duidelijk: Duitslands energiemix zal afgewogen zijn, met volop aandacht voor duurzame energie. De doelstellingen zijn ook ambitieus. In 2020 wil Duitsland 40 procent minder CO2 uitstoten; in 2050 moet dit 85 procent minder zijn dan in 1990.

Die energie moet echter betaalbaar blijven en de stroomvoorziening gegarandeerd. Kernenergie is daarom als overbruggingstechnologie op weg naar duurzame energiewinning onmisbaar, heeft Merkel steeds opnieuw betoogd. Ook al tijdens haar vorig kanselierschap. Toen kreeg ze echter coalitiegenoot SPD niet mee. Kernenergie maakt ongeveer 11 procent van de Duitse stroomproductie uit.

Met de liberale FDP wil ze daarom nu het antikernenergiebesluit van de voormalige rood-groene regering onder SPD-kanselier Schröder terugdraaien. Volgens dat besluit moet de laatste van de nog zeventien actieve kerncentrales in Duitsland in 2021 gesloten zijn.

Al wekenlang vliegen politici en industrie elkaar in de haren over welke rol kernenergie dan wel moet krijgen; vooral binnen de regeringspartij CDU, waar de meningen het verst uiteenliggen.

Merkels plannen komen ook de vier grote energieconcerns in Duitsland die de kerncentrales beheren, RWE, Vattenfall E.ON en EnBW, goed uit. De kerncentrales zijn bij een eventuele verlenging al afgeschreven, en leveren dus een riante winst op, tot 1 miljoen per dag per centrale, zo berekende het onderzoeksbureau RWI onlangs.

De bevolking staat echter sceptisch tegenover de grote energieconcerns en tegenover kernenergie. De jaarlijks slagvelden rondom de transporten van hoogradioactief kernafval naar Gorleben illustreren dat. Enquêtes tonen keer op keer aan dat de meeste Duitsers de kerncentrales geen verder uitstel willen geven.

De atoomlobby deed een week geleden echter nog een duit in het zakje: in een paginagrote advertentie in de grote dagbladen waarschuwde hij de regering dat er zonder goedkope kernenergie geen gunstige en gegarandeerde stroom voor de industrie geleverd kan worden.

Dat de looptijden van kerncentrales verlengd worden, lijkt echter een bekeken zaak. Hoe lang deze verlenging moet duren, daarover strijden de kopstukken binnen de regeringspartijen nu al weken. De meningen lopen uiteen van maximaal acht jaar tot onbeperkte duur. Duidelijk is dat de Duitse overheid een flink deel van de mogelijk extra opbrengst wil zien als belasting op de onlangs ingevoerde brandstofelementen en als investering in de ontwikkeling van duurzame energie.

Volgens Duitse media zou het langer openhouden van de kerncentrales tot twaalf of twintig jaar het meeste CO2-reductie en financiële winst opleveren. Zover is het echter nog niet. Milieuminister Röttgen liet afgelopen weekend weten dat de huidige kerncentrales niet genoeg tegen een mogelijke vliegtuigcrash beveiligd zijn. De extra kosten daarvoor zouden volgens experts diverse centrales onrendabel maken.