„Mensen voelen zich verwant met verschillende religieuze tradities. Ze beleven in de praktijk wat in theorie onmogelijk is,” aldus Valkenberg, woensdag te gast tijdens een symposium over de toekomst van de godsdienst aan de Katholieke Universiteit Nijmegen (KUN).

Behalve een ontwikkeling naar „veelvormige religieuze identiteit” signaleren theologen een blijvende vitaliteit van de pinksterbeweging. De pinksterkerken zijn de afgelopen twintig jaar in de niet-westerse wereld explosief gegroeid. Missioloog F. Wijsen verwacht dat die groei zich deze eeuw zal doorzetten.

Volgens berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is 22 procent van de Nederlandse bevolking in 2050 van allochtone afkomst. Wijsen: „Uit onderzoek naar Afrikaanse katholieken in Nederland blijkt dat ze zich op sociaal-economisch gebied aanpassen, maar niet op cultureel-religieus gebied.”

Momenteel telt Nederland 640.000 migranten die christen zijn. Wijsen betwijfelt of de komst van meer migranten zal leiden tot een opleving van het christendom. „Er is weinig communicatie tussen allochtone en autochtone christenen.” Hij constateert wel een „botsing binnen beschavingen.” Het debat tussen VVD-kamerlid Hirsi Ali en Abou Jahjah van de Arabisch Europese Liga (AEL) is daar een voorbeeld van binnen de islamitische gemeenschap. De botsing tussen de gevestigde kerken en de nieuwe pinksterkerken is een voorbeeld binnen het christendom. „Lag de afgelopen decennia de nadruk op rationaliteit, voor de komende decennia voorzie ik een grotere rol voor religie”, aldus de missioloog.