”Vuurbaak dooft het licht. Geschiedenis van een eeuw rederijvereniging”
Auteur: Sandra Kornet-van Duijvenbode (red.)
Uitgeverij: Wouda, Katwijk, 2001
ISBN 90 804414 3 0
Pagina’s: 120
Prijs: € 22,50. KATWIJK - De visserij verliest steeds meer terrein in Katwijk. Nog maar kort geleden zette een van de laatste verenigingen die te maken hadden met de visserij er een punt achter. De Katwijksche Reederijvereniging Vuurbaak is vergane glorie. De rederijvereniging heeft het strijdtoneel echter niet zomaar verlaten. Ruim een eeuw visserijgeschiedenis heeft zij laten optekenen in het boek ”Vuurbaak dooft het licht”.

Rederijvereniging Vuurbaak werd in 1899 opgericht. Reden daarvoor was het brandend houden van de olielampen op het dak van de in 1605 gebouwde Katwijkse vuurbaak, de oudste vuurtoren van Nederland. Het licht diende als baken voor de bomschuiten op zee, maar brandde in 1916 voor het laatst. Dat was omdat de vissers toen de zee gingen bevaren met loggers, die niet op het Katwijkse strand konden landen. De sterke, brede bomschuiten met hun platte bodems konden dat wel.

De rederijvereniging kreeg de vuurbaak in handen toen eigenaar Baron van Wassenaer afstand deed van zijn erfpacht. In 1928, twaalf jaar nadat de laatste bomschuiten van het Katwijkse strand waren uitgevaren, verkocht de rederijvereniging de vuurbaak voor 2800 gulden aan de gemeente Katwijk.

Een andere taak van de vereniging was het oprichten van een visafslag voor gezouten haring, toen na Scheveningen en Vlaardingen de grootste van Nederland. Verder hield de vereniging zich begin vorige eeuw bezig met loononderhandelingen, haringprijzen en het beheren van het Wantveld, waar de netten geboet en gerepareerd werden.

Bij de oprichting van de rederijvereniging hadden de vijf Katwijkse initiatiefnemers in totaal 35 bomschuiten en vier loggers. De rederijvereniging NV Katwijk aan Zee was de grootste rederij van Katwijk met veertien bomschuiten. De toenmalige burgemeester van Katwijk, T. A. O. de Ridder, was mededirecteur van deze rederijvereniging. De vereniging bezat de Oude Kerk, die toen gebruikt werd als rederijschuur en opslagplaats voor netten. Begin jaren ’20 kocht de hervormde kerk het bedehuis aan de Katwijkse Boulevard weer terug.

Opvarenden
De totale Katwijkse vloot bestond uit 67 bomschuiten en zestien loggers, verdeeld over achttien rederijen. De Katwijkse vloot telde daarmee bijna 1000 opvarenden. In 1901 zette rederijvereniging Vuurbaak een voor die tijd moderne arbeidsongeschiktheidsregeling op voor zieke of gehandicapte vissers.

De visserij bleef tot de jaren ’70 een groot deel van de beroepsbevolking in de kustplaats werk bieden. In 1962 waren de 192 Katwijkse vissersschepen verantwoordelijk voor bijna 16 procent van de in alle Nederlandse havens aangevoerde haring en vis. In datzelfde jaar monsterden 4200 vissers op Nederlandse vissersschepen aan, waarvan er maar liefst 1400 afkomstig waren uit Katwijk.

Maar in de jaren ’70 kwam er een ommekeer. Door dalende visstand en beperkende maatregelen voor de vissers zag de rederijvereniging haar takenpakket steeds minder worden. De vereniging ging zich toen vooral bezig houden met de haringafslag in de in 1952 geopende haringafslag aan de Prins Hendrikkade. Ook die verloor in de jaren ’80 haar functie door de introductie van diepvrieshektrawlers. Op 24 juli 1990 werd voor het laatst haring verhandeld in de Katwijkse afslag; 2200 vaten verwisselden van eigenaar.

Opheffing
Van bomschuit naar logger, van logger naar hektrawler, van haringafslag naar afslag in eigen gebouw. De laatste vijftien jaar leidde de rederijvereniging Vuurbaak bijna een slepend bestaan. Na lange tijd kwamen de leden in 2000 weer bijeen in Ouwehand’s Rederij en Visverwerking in Katwijk. Een jaar later, op woensdag 21 februari, was de opheffing een feit. Van de leden beschikken alleen de rederijen Parlevliet en Van der Plas (P en P) en de IJmuidense rederij C. Vrolijk nog over schepen.

De rederijvereniging schenkt het overgebleven kapitaal aan drie musea in Katwijk, IJmuiden en Spakenburg. Het archief van de Vuurbaak is nu in handen van het Katwijks Museum. Samen met de veilinggong, waar niet meer op geslagen wordt.