Bedrijven als ING, en ook de Vereniging Nederlandse Gemeenten, betalen de helft of meer van het lidmaatschapsgeld. Zij doen dat via afspraken in de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) en sluiten ook deals met vakbonden buiten de cao om. Volgens het FD is zo niet langer inzichtelijk hoeveel geld er stroomt van werkgeversorganisaties naar werknemersorganisaties.

Het gevaar van de bestaande constructies is dat vakorganisaties niet langer onafhankelijk zijn, zeggen deskundigen. Leonard Verburg, hoogleraar arbeidsrecht, over de bijdrage van een werkgever: „Voor een tientje per persoon kan het nog, maar bij 50 procent van de vakbondscontributie wordt het al dubieus. Dan krijg je schijnzekerheden.”

Het ‘vakbondstientje’, financiële ondersteuning van werkgevers aan werknemersorganisaties, bestaat allang. Alleen waren werkgevers doorgaans huiverig om onderscheid te maken tussen leden en niet-leden van een vakbond binnen hun personeelsbestand. Die huiver lijkt af te nemen. De laatste jaren worden –bijvoorbeeld in sociale plannen– meer extra’s geregeld voor vakbondsleden. Zo kan er een hogere ontslagvergoeding worden bedongen.

„Onderscheid maken leidt tot onrust”, aldus advocaat Alwin Stege in het FD. „Het mooie aan een cao is juist dat je iedereen gelijk beloont.”

Niet alleen werkgevers bevoordelen vakbondsleden ten opzichte van niet-leden, ook werknemersorganisaties willen hun leden wat extra’s geven. De krant noemt een voorbeeld uit dit voorjaar, tijdens acties in de schoonmaaksector. FNV Bondgenoten beloofde haar leden 70 euro extra. Stakers konden rekenen op een eenmalige beloning van 500 euro.

Reden voor bedrijven om mee te betalen aan een vakbond zou zijn dat ze in bijvoorbeeld cao-kwesties met een geloofwaardige tegenpartij kunnen praten. „Om de polder overeind te houden” is het belangrijk dat een representatief deel van de werknemers bij een vakbond is aangesloten.