Uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat Nederlandse banken vorig jaar meer hebben verdiend aan hypotheken. De toegevoegde waarde van de banken aan de Nederlandse economie steeg tot 24 miljard euro, tegen 
16 miljard euro in 2008.

Volgens het CBS hebben banken relatief goedkoop kunnen lenen op de kapitaalmarkt vanwege de lage rente.

Banken lenen het geld vervolgens uit aan klanten met een hypotheek, waarvan de rente eerder voor langere tijd is vastgezet. „De lage rente op de kapitaalmarkt wordt niet doorberekend aan de consument”, aldus een woordvoerder van het CBS. „Banken halen dus hogere marges op hypotheken.” De Europese Centrale Bank (ECB) heeft de rente sinds het begin van de wereldwijde financiële crisis meerdere keren verlaagd.

Volgens VEH is er momenteel te weinig concurrentie op de hypotheekmarkt, waardoor de rente hoger wordt. „De concurrentie wordt minder, omdat prijsvechters zoals Royal Bank of Scotland (RBS) zich hebben teruggetrokken. De markt is grotendeels in handen van de vier grote Nederlandse banken”, aldus beleidsmedewerker Michel Ligtlee. Hij vindt dat er serieus onderzocht moet worden of er sprake is van mogelijke prijsafspraken. „Het is opvallend dat de rentemarges zo hoog zijn.”

De Consumentenbond pleit ook voor een onderzoek. „Banken kunnen tot op heden niet verklaren waarom de hypotheekrente niet wordt verlaagd. De minister van Financiën moet zich daarom op de zaak storten”, liet een woordvoerster weten.

De grote Nederlandse banken zijn dominant op de hypotheekmarkt, beaamt econoom Fred Huibers van het Haags Effektenkantoor. „We zien nauwelijks prijsvechters op de markt, omdat ze niet meer durven te concurreren.”

De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) vindt dat de Nederlandse hypotheekmarkt juist zeer concurrerend is. „Er zijn momenteel tientallen aanbieders”, aldus een woordvoerder. „Het is dus onzin dat de hoge rente wordt veroorzaakt doordat er weinig concurrentie is.” Volgens de NVB is de rente momenteel „historisch laag.”

Volgens de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) is de financiële markt een belangrijk speerpunt dat goed in de gaten wordt gehouden. De kartelwaakhond wil echter niets zeggen over een mogelijk onderzoek naar prijsafspraken en de concurrentie op de hypotheekmarkt. „Wij doen nooit uitspraken over onderzoeken”, aldus een woordvoerster. „Maar we zien wel dat de rente momenteel hoog is. Wij houden onze oren en ogen open.”

De NMa erkent dat het grootste gedeelte van de hypotheekmarkt in handen is van de vier grote banken. „Maar dat wil niet zeggen dat er geen ruimte is voor kleinere partijen om zich op de markt te begeven.”