Het is ook niet zo ingewikkeld. Als er paniek uitbreekt in een mensenmassa, ontketenen zich onbeheersbare krachten. Mensen wordt platgedrukt, vallen flauw en worden onder de voet gelopen.

Aan de vraag wie verantwoordelijk is voor het vreselijke drama in Duisburg zijn de afgelopen weken al heel veel bespiegelingen gewijd. Hoe konden de autoriteiten toelaten dat honderdduizenden mensen zonder toereikende veiligheidsmaatregelen bijeen konden komen?

Er was ook een ander geluid te horen. Tijdens de rouwdienst, die vorige week zaterdag in de Salvatorkerk in Duisburg werd gehouden, sprak een vertegenwoordiger van de gezamenlijke Duitse kerken behartenswaardige woorden. Hij ging uitgebreid in op de achtergronden van het evenement en riep de aanwezigen, onder wie de Duitse president Wulff en kanselier Merkel, krachtig op tot zelfreflectie. Enkele citaten maken dat duidelijk.

„Wij allen waren vorige week diep geschokt over de beelden van de gruwelijke taferelen in de tunnel des doods. De 21 overwegend jonge mensen die hierbij het leven lieten, herdenken wij vandaag zonder dat we precies de omstandigheden kennen waaronder zij zijn gestorven. Maar dat het levenseinde van de meesten afschuwelijk was, zullen wij allen ons realiseren.

De vraag wie hieraan schuld heeft, wordt nog druk onderzocht en het is niet aan mij daarover een oordeel te vellen. Evenmin gaat het aan de tragedie te kenschetsen als een strafoefening van God. In de media heeft een bekende tv-persoonlijkheid verwezen naar het Oude Testament waar God Sodom en Gomorra verwoestte vanwege de zondige daden van hun inwoners. Met zo’n verwijzing gaan wij mensen ver buiten ons boekje. Als God met mensen hier op aarde zou afrekenen vanwege hun zondige gedrag, zou niemand van ons hier vanmiddag zijn. Of we koster zijn of kanselier, priester of president.

Toch mogen we niet al te lichtvaardig aan de aard van het evenement voorbijgaan. Want klinkt in de gebeurtenis niet een waarschuwing door waarvoor we ons wellicht liever doof houden? Gaat er niet een signaal van uit dat we misschien ter harte zouden kunnen nemen? En moet om die reden de schuldvraag niet geheel anders worden benaderd dan tot nu toe is gebeurd?

Het dancefestijn dat hier in Duisburg plaatshad, is zeker niet het eerste op Duitse bodem. Ons land heeft op dit gebied een lange traditie. Of we daar trots op moeten zijn, is iets anders. Helaas horen we daar zelden of nooit een kritisch woord over, terwijl er juist zo veel over te zeggen is.

Voor u ben ik op zoek gegaan naar de aard van het fenomeen. Daaruit is me duidelijk geworden dat de meeste bezoekers van dit soort megafestijnen behalve een overmaat aan drank ook een grote hoeveelheid pillen, poeders en andere drugs tot zich plegen te nemen. Sommige jongeren hebben als gevolg daarvan nu al een probleem met hun kortetermijngeheugen. Velen lijden aan naijleffecten van lsd-achtige stoffen. U gelooft het misschien niet, maar talloze bezoekers volgen de adviezen op internet op om zelf hallucinerende middelen te bereiden. Dat kan door bijvoorbeeld velgenreiniger te vermengen met gootsteenontstopper of plantenvoeding te verwerken tot de partydrug mephedrone.

Bij onze westerburen, de Hollanders, worden jongeren zelfs al op tv deze richting op geduwd. Daar kent men het programma ”Spuiten en slikken”, dat onder jongeren erg populair is. Ze krijgen daar de suggestie mee dat er niets mis is met het gebruiken van die verslavende troep.

Andere typeringen die ik van dance-evenementen tegenkwam, waren „een hoop dronken jonge vrouwen in bikini’s” en niet te vergeten die van onze eigen massakrant Bild, die Love Parade „de meest sexy parade ter wereld” noemde.

Anderen roemen dit soort feesten vanwege de semireligieuze sfeer. Jongeren wanen zich in een bovenaardse werkelijkheid waarin iedereen liefderijk met iedereen omgaat.

Moeten we nu jongeren om dit alles verketteren? Dat lijkt me niet de juiste gestalte. Veeleer denk ik dat we ons als oudere generatie de vraag moeten stellen welke wereld wij voor de volgende generaties achterlaten? Welk geestelijk klimaat hebben wij geschapen? Welke moraal hebben wij hun bijgebracht? Wat weten onze kinderen van de hogere dingen in het leven? Welk religieus besef hebben wij overgedragen? Hebben wij hen opgevoed in vrijheid-in-gebondenheid of hebben wij hen de vrije teugel gelaten? Ik denk dat het goed is om deze vragen vanmiddag ter overdenking mee naar huis te nemen. Dan zijn deze 21 mensen niet vergeefs gestorven.”

Helaas… hoe nuttig woorden van deze strekking in de Salvatorkerk ook zouden zijn geweest, ze werden er niet vernomen. In plaats daarvan kwam de bestuursvoorzitter van de Evangelische Kerk in het Rijnland tijdens de rouwdienst niet verder dan de constatering dat „de Love Parade veranderde in een dodendans.”

Dat was alles.

Wat een gemiste kans.