Informateur Ruud Lubbers noemde dinsdag het minderheidskabinet met gedoogsteun van de partij van Geert Wilders ook een bijzonder meerderheidskabinet, waarvoor de PVV alleen geen bewindslieden levert.

Pechtold vindt die omschrijving het opvallendst in de toelichting van Lubbers op zijn advies hoe het nu verder moet met de formatie. „Het CDA wilde toch helemaal geen meerderheidscoalitie met de PVV. Dat was de afgelopen weken volgens mij de boodschap van de fractievoorzitter en de partijvoorzitter”, meent Pechtold.

Waar het CDA vreest voor het aanzien in het buitenland en niet wil dat er wordt getornd aan de rechtsstaat, de vrijheid van godsdienst en onderwijs, krijgt het nu toch te maken met een partij die voor ethnische registratie pleit, vindt de D66-voorman. „Weet waar je aan begint. Het lijkt mij een brug te ver: je kunt hier geen schone handenpolitiek voor bedenken”, stelt Pechtold.

In het televisieprogramma Nova zei hij dinsdag nog dat VVD’ers en CDA’ers zich nog eens goed moeten afvragen of ze in ruil voor een bezuiniging van 18 miljard de samenwerking met Wilders willen doorzetten. Pechtold zal er zelf tegen blijven strijden ‘totdat ze op het bordes staan’. In het Journaal zei hij dat het nieuwe kabinet verantwoordelijk wordt voor ‘alles wat wat Wilders doet en laat, bijvoorbeeld een Fitna 2.”

Pechtold noemde de rol van Lubbers in Nova ‘duister’.

GroenLinks-leider Femke Halsema is vooral verwonderd over hoe een onderzoek naar een minderheidskabinet van VVD en CDA met gedoogsteun van de PVV wordt verantwoord. Zij zei dinsdag dat ze „met verwondering gade slaat hoe achteraf gesprekken worden geïnterpreteerd” in het eindverslag van informateur Ruud Lubbers.

Volgens Halsema heeft ze de informateur wel geadviseerd een rechts kabinet te onderzoeken, maar heeft ze de gesprekken met hem gevoerd „in de geest van meerderheidsvarianten”. Volgens de GroenLinks-fractievoorzitter is in dit stadium een minderheidskabinet „democratisch buitengewoon discutabel”, omdat in haar ogen nog mogelijkheden zijn voor een meerderheidscoalitie.

Bovendien was haar advies aan Lubbers „gebaseerd op de sterke wil” van VVD-leider Mark Rutte om een rechts kabinet te vormen, niet omdat ze het zelf graag wil. Ze noemde het ook „op zijn zachtst gezegd wonderlijk dat een aanstaand premier die een kabinet wil, de verantwoordelijkheid bij de PvdA legt”. Zij doelde op uitspraken van Rutte dat de PvdA andere combinaties geblokkeerd zou hebben.

Halsema wil nog steeds het liefst een paars-pluskabinet (VVD, PvdA, D66 en GroenLinks).