Dat adviseren de CDA-voorzitters van Eindhoven, Den Bosch, Tilburg, Breda en Helmond in een brief aan de CDA-partijcommissie die het dramatische verlies van de partij onderzoekt.

De christendemocratie is sinds jaar en dag de grootste politieke stroming in ons land en maakt sinds het begin van de vorige eeuw bijna ononderbroken deel uit van de regering. De laatste decennia krijgt zij bij verkiezingen echter danige klappen.

Het ging mis in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Tot dan waren er drie grote christelijke partijen: de KVP (voor de rooms-katholieken), de ARP (voor de gereformeerden) en de CHU (voor de hervormden). Samen kregen ze steeds de helft van het kiezerspubliek achter zich. In 1963 en 1967 behaalden de drie samen respectievelijk 76 en 79 van de 150 zetels in de Tweede Kamer. Daarna ging het bergafwaarts. In 1971 behaalden de drie 58 zetels en een jaar later 48. De vorming van het CDA in 1980 heeft de trend niet kunnen keren. Het dieptepunt werd op 9 juni dit jaar bereikt toen het CDA 21 zetels behaalde. Een verlies van 20 zetels ten opzichte van de verkiezingen daarvoor.

Geen wonder dat rechtgeaarde christendemocraten onrustig beginnen te schuifelen als ze deze getallenreeksen op zich laten inwerken.

Enkele dagen na de verkiezingen publiceerde Frank van den Heuvel, lid van de redactie van Christendemocratische Verkenningen, een pittig stuk in Het Financieele Dagblad. ”Populisme: nee, volkspartij: ja”, zo luidt de kop van het artikel.

De CSU in de Duitse deelstaat Beieren is voor Van den Heuvel een lichtend voorbeeld. De CSU is een conservatieve partij met wortels in het christendom en is populair bij het volk. „Mensen willen die betrokkenheid. Niet meer gebaseerd op religie in de ouderwetse zin van het woord, maar wel de aandacht en de eigenheid die dat gewilde overzicht bieden.” Het CDA moet ook zo’n volkspartij worden, een maatschappelijke beweging. Van den Heuvel betreurt het dat de PVV deze rol van het CDA, met name in het zuiden van het land, heeft overgenomen.

Deze week mengden de vijf voorzitters van CDA-afdelingen in Brabantse steden zich in de discussie. Net als in andere steden in het land verloor het CDA daar dramatisch. Volgens de voorzitter van het CDA in Eindhoven, Ramakers, die als spreekbuis van de vijf optreedt, is het verlies van het CDA vooral te wijten aan het feit dat de partij niet breed genoeg is. Hij vindt dat er meer ruimte moet komen voor mensen die geen christelijke levensovertuiging hebben en daarbij stelt hij nadrukkelijk de vraag of het CDA niet een bredere basis moet hebben dan de Bijbel. Niet-gelovigen moeten erbij kunnen horen „vanuit het fundament.”

De opmerking over de grondslagverbreding is nogal hard aangekomen bij sommigen in de CDA-achterban. De CDA-voorzitter in Rotterdam, La Rivièra, schreef gisteren een vlammend protest in het Nederlands Dagblad. Volgens hem vormt de grondslag niet het probleem. Het CDA-kader moet de wijk in en mensen gaan opzoeken. „De oplossing ligt voor de groot deel in nieuwe persoonlijke contacten en zeer actief worden in het maatschappelijk middenveld.”