Deze vraag stelden de advocaten van zeven organisaties vrijdag voor de rechtbank in Den Haag. Zij hadden een kort geding aangespannen tegen de staat en het COA om aan te tonen dat de opvang van de ama’s in de campussen in Vught en Deelen onrechtmatig is en daarom moet worden aangepast.

Voogdijinstelling Nidos, VluchtelingenWerk Nederland, Defence for Children, de Vereniging Asieladvocaten en -juristen Nederland (VAJN), twee afdelingen van de Stichting Rechtsbijstand Asiel (SRA) en het Nederlands Juristencomitee voor de mensenrechten (NJCM) menen dat het regime in de campussen zo streng is, dat er sprake is van vrijheidsbeneming. Daarvoor ontbreekt iedere wettelijke grondslag, zo voerde advocaat L. Vellenga aan.

Landsadvocaat A. van Leeuwen benadrukte dat het hier gaat om een experiment van een jaar, dat in november is begonnen. „Als er problemen rijzen, worden die aangepast.” Dat is volgens hem de afgelopen maanden veelvuldig gebeurd en daarom zijn enkele feiten die de eisers aanvoerden onjuist of achterhaald.

De campussen kunnen elk 180 ama’s huisvesten. Momenteel verblijven er in Vught zeventien en in Deelen 24. Al tientallen jonge vluchtelingen zijn vooral weggelopen van het terrein in Vught en elders ondergebracht. De campussen zijn gericht op terugkeer naar het land van herkomst en niet op integratie. De jongeren worden onderworpen aan een intensief dagprogramma en mogen alleen met toestemming van de leiding de campus verlaten.

Bovendien benadrukte de verdediging van de eisende partijen dat een groot aantal ama’s met onbekende bestemming is vertrokken, namelijk ongeveer 20 procent. Deze uitval is veel groter dan in de tijd vóór de opvang in de campussen en dat baart hun grote zorgen. De kans is groot dat deze jongeren in de illegaliteit belanden.

Verder overspeelt het COA zijn hand door regels uit te voeren en het Nidos daarbij te passeren, stelde Vellenga. Het gaat onder meer om het verlaten van het terrein en het inhouden van zakgeld. Volgens de raadsvrouw bepaalt een voogd wanneer iemand van de campus af mag, en niet het COA. Verder krijgt een ama wekelijks 12,71 euro zakgeld, waarvan het COA 8 euro op een spaarrekening zet. Het Nidos bestrijdt allereerst dat de jongeren zakgeld krijgen, maar stelt bovendien dat het COA niet op eigen houtje mag bepalen hoeveel daarvan gespaard wordt.

De president van de rechtbank doet 23 april uitspraak.