Bisschop: Voetbalmis Obdam legt crisis bloot
HAARLEM – De commotie rond de voetbalmis in Obdam legt een geloofscrisis in de Rooms-Katholieke Kerk bloot, vindt bisschop Punt van Haarlem. „Het besef van Gods aanwezigheid in de eredienst is in onze Nederlandse katholieke kerk verzwakt.”
De bisschop schrijft dat in een brief die gisteren is verstuurd aan alle parochies in zijn bisdom. Daarin licht Punt het besluit toe om pastoor Vlaar van Obdam (NH) tijdelijk te schorsen. Die maatregel heeft voor veel beroering gezorgd onder rooms-katholieken en in de media.
De pastorale ijver en inzet van de pastoor staan niet ter discussie, benadrukt Punt. Een oranje vlag in de kerk of in een preek inspelen op de actualiteit is voor de bisschop geen probleem. Maar „het gaat niet alleen om een oranje kazuifel”, aldus Punt. Op het altaar stond een goal, de mis begon met een fluitsignaal en een aftrap en in de liturgie werden voetbaltermen gebruikt en profane liederen gezonden.
Punt: „Eerlijk gezegd heeft het mij verbaasd en teleurgesteld dat de gelovigen niet spontaan aanvoelen dat zoiets te ver gaat.” De commotie over de mis past bij „een breder fenomeen, dat Obdam overstijgt”, schrijft de bisschop. „Het tekent voor mij hoezeer het besef van Gods aanwezigheid in de eredienst, de eerbied dus voor het heilige, in onze Nederlandse katholieke kerk is verzwakt.”
Punt rept in de brief van een „dubbele crisis.” In de eerste plaats is er een „morele crisis, waarvan het kindermisbruik in het verleden het zwaarste weegt.” Daarnaast signaleert hij een „geloofscrisis, die het zicht op de wezenlijke geloofswaarheden vertroebelt”, aldus de Haarlemse bisschop. „Het is mijn hoop dat de kwestie Obdam ons een stuk herbezinning brengt.”
Bij woordvoerder ds. J. G. Heetderks van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) zijn geen gevallen bekend van protestantse erediensten die op een vergelijkbare manier zijn ingevuld als de eucharistieviering in Obdam, zo zei hij vanmorgen desgevraagd. „Ik weet wel van een openluchtdienst op een sportveld in Wezep, waarbij ook voetballers betrokken waren.”
De PKN kent geen vastomlijnde regels voor de liturgie. Ds. Heetderks: „We hebben geen voorgeschreven ambtskleding, zoals in de Rooms-Katholieke Kerk. Het Dienstboek geeft ongeveer de lijn weer, maar er is veel vrijheid om de liturgie in te vullen.”
Een dienst moet wel waardig verlopen, vindt ds. Heetderks. „Op een speelse manier inspelen op de actualiteit mag. Maar een eredienst is geen consumptief geheel, we brengen eer aan God, zoals de naam ook aangeeft.”
Een verschil met de Rooms-Katholieke Kerk is ook dat in de Protestantse Kerk de plaatselijke kerkenraad verantwoordelijk is voor de invulling van de eredienst, geeft ds. Heetderks aan. „Dat wordt uitgedrukt door het geven van de hand aan de voorganger bij het begin en einde van een kerkdienst.”