Transgene mug stopt malaria
TUCSON – Genetisch aangepaste malariamuggen zijn voor het eerst genetisch onvatbaar voor de malariaparasiet Plasmodium. Hoewel de gemodificeerde mug nog wel prikt, kan hij mensen niet meer besmetten met de ziekte.
Dat maakten onderzoekers van de universiteit van Arizona donderdag bekend in het wetenschappelijke tijdschrift PLoS Pathogens.
Het grote probleem is dat de meeste malariamuggen in toenemende mate resistent raken voor insectenverdelgers en dat medicijnen en vaccins minder effectief lijken te worden tegen de parasiet. Wereldwijd lijden zo’n 250 miljoen mensen aan de ziekte. Malaria staat bekend om de pijnlijke koortsaanvallen, waarmee het barsten van rode bloedcellen gepaard gaat. Jaarlijks sterven een miljoen mensen aan de ziekte.
Insectendeskundige en hoofdonderzoeker Michael Riehle hoopt dat het gemodificeerde insect een doorslaggevende rol gaat spelen in de strijd tegen malaria. Hij voorziet dat het verdringen van de malariamug door de genetisch aangepaste variant nog veel tijd zal kosten. In 2007 ontdekten wetenschappers al dat de resistente mug zich sneller kan vermenigvuldigen dan de gewone.
„De malariaparasiet is erg ‘slim’”, stelt Riehle. „Al onze pogingen uit het verleden laten onvoldoende resultaat zien. Daarom moeten we nieuwe middelen blijven ontwikkelen om de ziekte de baas te worden.”
Tijdens eerder onderzoek hadden de onderzoekers een malariamug ontwikkeld die resistent was tegen 97 procent van de parasieten. „Dat is echter gewoon niet genoeg. Als slechts één parasiet door de mazen heen glipt, zal deze uiteindelijk duizenden parasieten produceren; en de mug kan in een enkel geval de ziekte toch overbrengen”, verwacht de hoofdonderzoeker.
„Bovendien zullen enkele parasieten de medicijnen en vaccins overleven, en in een later stadium de genetische weerstand van de mug omzeilen. Binnen een paar generaties hebben we malaria in volle hevigheid terug.”
Riehle voegde een stukje genetisch materiaal –Akt geheten– toe aan het muggengenoom. Daardoor ging de parasiet in de mug dood en kon zich niet vermenigvuldigen. Riehle: „Hoe het werkt weten we nog niet, maar daar hopen we in de toekomst onderzoek naar te doen. Omdat het een genetische verandering is, erft het nageslacht van de muggen de immuniteit voor Plasmodium. Dat geldt voor zowel het Aziatische type Anopheles stephensi als voor de Afrikaanse variant Anopheles gambiae.
