Want na het verongelukken van een Concorde van Air France in juli 2000 is voor tientallen miljoenen Britse ponden en Franse francs aan verbetering van de veiligheidsaspecten van het toestel gespendeerd. British Airways gaf tegelijk veel geld uit aan nieuwe interieurs voor vijf van haar zeven Concordes.

British Airways (BA) en Air France (AF), de enige maatschappijen die met de Concorde vliegen, nemen de supersonische vogel nog dit jaar uit de vloot. Bij AF gebeurt dat al eind mei en BA zet haar paradepaarden eind oktober definitief op stal.

Een flink tegenvallende vraag naar luxe vliegvervoer en sterk stijgende onderhoudskosten brachten hen tot het besluit om na 26 operationele jaren met de Concorde-vluchten te stoppen. Na de aanslagen van 11 september 2001 daalde het passagiersvervoer fors. Daarbij namen de boekingen in de lucratieve klasse, zoals de zakenklasse, in de Concorde relatief het meest af.

Na de gedwongen stilstand van de Concorde-vloot van vijftien maanden, is het na de herintroductie in november 2001 met de boekingen voor dit prestigieuze toestel niet meer goed gekomen. BA zag de toekomst van het ranke vliegtuig toen nog positief in en wilde opnieuw twee keer per dag met de Concorde van Londen naar New York gaan vliegen.

Bezettingsgraden van minder dan 40 procent bij BA en van slechts 20 procent bij AF bleken al snel meer regel dan uitzondering. Het toestel kan maximaal honderd passagiers vervoeren. Met lagere tarieven werd geprobeerd een constante boekingsstroom te genereren, maar dat lukte niet. Bij lagere tarieven gaat het nog om forse bedragen.

BA heeft nu, „vanwege de beëindiging van de Concorde-diensten”, voor Londen-New York een ’aanbieding’ van omgerekend 5840 euro. Voor het gewone reizigersvolk is zo’n aanbieding uiteraard niet weggelegd. Het standaardtarief bedraagt 8300 euro.

Volgens BA is de beslissing om de Concordes te parkeren geen direct gevolg van de oorlog in Irak. Overleg met vliegtuigbouwer Airbus, die de toestellen onderhoudt, toonde aan dat de onderhoudskosten op langere termijn commercieel nooit kunnen worden terugverdiend.

AF geeft aan dat vooral sinds het begin van dit jaar de Concorde-vraag sterk terugliep. Vanwege het van Amerika afwijkende standpunt dat Frankrijk over het conflict met Irak heeft, keren veel Amerikaanse reizigers AF de rug toe. Technisch staat de Concorde te boek als een wonder van vernuft. Het is ook niet niks, om als verkeersvliegtuig met 2172 km/uur in 3 uur en 23 minuten van Londen naar New York te snellen.

De laatste drie maanden is de technische staat van de supersone vloot echter meer en meer ter discussie gesteld. Nadat Concordes van BA in de loop der jaren al vijf keer een stuk van hun staart verloren, gebeurde dat recent ook bij een toestel van AF. Problemen met de motoren brachten de Concorde dit jaar ook negatief in het nieuws. Economisch was het toestel nooit een hoogvlieger.

BA kocht spontaan vijf Concordes en AF vier. Later ’kochten’ ze er voor een pond en een franc per stuk achtereenvolgens twee en drie bij, omdat de bouwers die niet kwijt konden. Door onder meer die gratis aanbieding, en dat was een echte, kon operationeel winst worden geboekt. Daarbij was het papier geduldig. Overigens mochten de Concorde-operaties wel wat geld kosten, want ze leverden de maatschappijen veel prestige.

De flamboyante oprichter van Virgin Atlantic, Richard Branson, zei donderdag geïnteresseerd te zijn in de zeven Concordes van BA. Branson vindt dat elke poging om ze in de lucht te houden gedaan moet worden, maar wil zelf niet meer dan 1 pond betalen. „Dat is dezelfde prijs als waarvoor BA ze indertijd van de regering heeft gekocht.”

Sinds de introductie in 1976 hebben ruim 4,5 miljoen mensen met de Concorde gevlogen. Het laatste decennium vloog het toestel op lijnvluchten vrijwel alleen van Londen en Parijs naar New York. Van de Concorde zijn slechts twintig exemplaren gebouwd. Hiervan zijn veertien toestellen operationeel gebruikt.

Nu zijn er nog twaalf actief, want behalve het vliegtuig dat verloren ging, heeft AF een exemplaar voor onderdelen gekannibaliseerd. BA wil haar Concordes in musea plaatsen. Vier prototypes staan overigens al in musea, gelijk verdeeld in Engeland en Frankrijk. Verder hebben de beide bouwers er elk één.

Ontwikkelingskosten voor een opvolger van de Concorde belopen nu naar schatting tientallen miljarden euro’s. Hierdoor is de kans uiterst klein dat er ooit nog een ander toestel voor de burgerluchtvaart komt dat sneller vliegt dan het geluid. Boeing heeft plannen voor de bouw van een ”Sonic Cruiser” laten varen om zich te richten op zuinige vliegtuigen.